Tip:
Highlight text to annotate it
X
Μετάφραση: Stella Kontarouda Επιμέλεια: Chryssa Rapessi
Όσο απίστευτο και αν ακούγεται, έχω να προτείνω μια λύση
σε ένα πολύ σημαντικό μέρος ενός ευρύτερου προβλήματος,
με την απαιτούμενη έμφαση στο κλίμα.
Και η λύση που προτείνω
αφορά τον κύριο υπαίτιο
σε αυτή τη μαζική κακομεταχείριση της γης
από τον άνθρωπο,
και την επακόλουθη κατάρρευση της βιόσφαιρας.
Ο υπαίτιος αυτός είναι οι επιχειρήσεις και η βιομηχανία,
όπου τυχαίνει να έχω περάσει τα τελευταία 52 χρόνια,
μετά την αποφοίτησή μου από το Ινστιτούτο Τεχνολογίας Τζόρτζια το 1956,
ως Μηχανολόγος Μηχανικός Παραγωγής,
και επίδοξος -- και μετέπειτα επιτυχημένος -- επιχειρηματίας.
Αφότου ίδρυσα την εταιρεία μου, Interface,
από το μηδέν, το 1973, πριν από 36 χρόνια,
για την παραγωγή μοκέτας-πλακάκι στην Αμερική
για επιχειρήσεις και θεσμικούς αγοραστές,
και αφού την οδήγησα από την εκκίνηση και την επιβίωση
στην ευημερία και την παγκόσμια κυριαρχία στον χώρο της,
διάβασα το βιβλίο του Πολ Χόκεν,
«Η Οικολογία του Εμπορίου»,
το καλοκαίρι του 1994.
Σε αυτό του το βιβλίο, ο Πολ κατηγορεί τις επιχειρήσεις και τη βιομηχανία
ως, πρώτον, τον μεγαλύτερο υπαίτιο
για την κατάρρευση της βιόσφαιρας,
και δεύτερον, ως τον μόνο θεσμό που είναι τόσο ευρύς
και τόσο διεισδυτικός, και τόσο ισχυρός
ώστε να μπορεί πραγματικά να διασώσει την ανθρωπότητα από αυτό το τέλμα.
Και παρεμπιπτόντως, με καταδίκασε
ως καπηλευτή της γης.
Κι εγώ με τη σειρά μου προκάλεσα τους ανθρώπους της Interface
να κατευθύνουν την εταιρεία και ολόκληρο τον βιομηχανικό κόσμο προς την αειφορία,
κάτι που τελικά ορίσαμε ως λειτουργία
της εταιρείας μας που χρησιμοποιεί πολύ πετρέλαιο, έτσι
ώστε εν τέλει να αφαιρεί από τη γη
μόνο πόρους που μπορούν να ανανεωθούν με φυσικό και γρήγορο τρόπο --
ούτε μία σταγόνα πετρελαίου παραπάνω --
και να μη βλάπτει τη βιόσφαιρα.
Να μην αφαιρεί τίποτα: να μη βλάπτει.
Είπα απλά : «Αν ο Χόκεν έχει δίκιο
και οι επιχειρήσεις και η βιομηχανία πρέπει να ηγηθούν,
ποιος θα ηγηθεί των επιχειρήσεων και της βιομηχανίας;
Αν δεν ηγηθεί κάποιος, δεν θα το κάνει κανείς».
Είναι ταυτολογικό. Γιατί όχι εμείς;
Χάρη στο ανθρώπινο δυναμικό της Interface,
έχω γίνει ένας μετανοών καπηλευτής.
(Γέλια)
(Χειροκρότημα)
Είπα κάποτε σε έναν αρθρογράφο του περιοδικού Fortune
ότι κάποια μέρα άνθρωποι σαν κι εμένα θα πάνε στη φυλακή.
Αυτή η δήλωση έγινε τίτλος ενός άρθρου του Fortune.
Με περιέγραψαν ως τον πιο «πράσινο» Διευθύνοντα Σύμβουλο της Αμερικής.
Από καπηλευτής σε μετανοούντα καπηλευτή,
και στον πιο πράσινο Διευθύνοντα Σύμβουλο της Αμερικής μέσα σε πέντε χρόνια
-- το οποίο, για να είμαι ειλικρινής, λέει πολλά
για τους Διευθύνοντες Συμβούλους της Αμερικής του 1999.
Ρωτηθείς αργότερα στο Καναδέζικο ντοκιμαντέρ «Η εταιρεία»,
για το τι εννοούσα με το σχόλιο περί φυλακής,
απάντησα ότι η κλοπή είναι έγκλημα.
Και η κλοπή του μέλλοντος των παιδιών μας θα συνιστά κάποια μέρα έγκλημα.
Συνειδητοποίησα όμως ότι για να ισχύει αυτό --
για να συνιστά έγκλημα η κλοπή του μέλλοντος των παιδιών μας --
πρέπει να υπάρχει μια σαφής και ευαπόδεικτη εναλλακτική
της βιομηχανικής πρακτικής «αφαιρώ-παράγω-αποβάλλω»
που κυριαρχεί στον πολιτισμό μας,
και είναι ο μεγαλύτερος υπαίτιος για την κλοπή του μέλλοντος των παιδιών μας,
σκάβοντας τη γη
και μετατρέποντας τους πόρους της σε προϊόντα που γρήγορα γίνονται απόβλητα
σε μια χωματερή ή έναν κλίβανο --
με λίγα λόγια, σκάβοντας τη γη και μετατρέποντάς τη σε ρύπανση.
Σύμφωνα με τους Πολ και Αν Έρλιχ
και μια γνωστή εξίσωση περιβαλλοντικών επιπτώσεων,
οι επιπτώσεις -- το οποίο είναι κακό πράγμα --
είναι το γινόμενο του πληθυσμού, της αφθονίας και της τεχνολογίας.
Οι επιπτώσεις στο περιβάλλον δημιουργούνται δηλαδή από τους ανθρώπους,
από την αφθονία των προϊόντων που καταναλώνουν
και από τον τρόπο που παράγονται αυτά τα προϊόντα.
Και παρότι η εξίσωση είναι σε μεγάλο βαθμό υποκειμενική,
ίσως μπορείτε να ποσοτικοποιήσετε τους ανθρώπους και το επίπεδο ζωής,
αλλά η τεχνολογία είναι ζημιογόνα με τόσους τρόπους που δεν ποσοτικοποιείται.
Συνεπώς η εξίσωση έχει εννοιολογικό χαρακτήρα.
Παρ’ όλα αυτά μας βοηθά να κατανοήσουμε το πρόβλημα.
Έτσι στοχεύσαμε στην Interface, το 1994,
να δώσουμε το παράδειγμα:
να αλλάξουμε τον τρόπο που παράγουμε μοκέτες,
ένα προϊόν εντάσεως πετρελαίου τόσο λόγω πρώτων υλών όσο και ενεργειακών απαιτήσεων
και να μεταλλάξουμε την τεχνολογία μας
έτσι ώστε να μειώνει τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις,
αντί να τις πολλαπλασιάζει.
Η εξίσωση περιβαλλοντικών επιπτώσεων των Πολ και Αν Έρλιχ είναι η εξής:
Το I ισούται με Π επί A επί T:
πληθυσμός (Π), αφθονία (A) και τεχνολογία (T).
Ήθελα η Interface να ξαναγράψει αυτή την εξίσωση ως εξής:
το Ι ισούται με Π επί Α δια Τ.
Τώρα, όσοι έχουν μαθηματική σκέψη θα αντιληφθούν αμέσως
ότι το Τ στον αριθμητή αυξάνει τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις, πράγμα κακό,
αλλά το Τ στον παρονομαστή τις μειώνει.
Συνεπώς αναρωτιέμαι: «Πώς θα μπορούσε το Τ, η τεχνολογία,
η οποία, όταν εμφανίζεται στον αριθμητή --ως Τ1--
αυξάνει τις επιπτώσεις,
να μεταφερθεί στον παρονομαστή --ως Τ2--
όπου θα μειώνει τις επιπτώσεις;»
Αναλογίστηκα τα χαρακτηριστικά
της πρώτης βιομηχανικής επανάστασης,
τεχνολογία τύπου Τ1, που εφαρμόζαμε κι εμείς στην Interface,
και είχε τα ακόλουθα χαρακτηριστικά.
Αφαίρεση: η διαδικασία της λήψης πρώτων υλών από τη γη.
Γραμμικότητα: αφαιρώ, παράγω, αποβάλλω.
Τροφοδοτούμενη από ορυκτά καύσιμα.
Σπατάλη: καταχρηστική διαδικασία, με έμφαση στην παραγωγικότητα της εργασίας.
Όσες περισσότερες μοκέτες ανά εργατοώρα.
Μετά από βαθύτερη σκέψη, συνειδητοποίησα ότι όλα αυτά τα χαρακτηριστικά
πρέπει να αλλάξουν έτσι ώστε το Τ να μεταφερθεί στον παρονομαστή.
Στη νέα βιομηχανική επανάσταση η αφαίρεση πρέπει να αντικατασταθεί από την ανανέωση,
το γραμμικό από το κυκλικό⋅
η ενέργεια από ορυκτά καύσιμα από ανανεώσιμη ενέργεια -- το ηλιακό φως⋅
η δημιουργία απορριμάτων να μηδενιστεί⋅
το καταχρηστικό να αντικατασταθεί από το αβλαβές⋅
και η παραγωγικότητα ανθρώπινων πόρων από την παραγωγικότητα φυσικών πόρων.
Θεώρησα ότι αν προβούμε σε αυτές τις διαρθρωτικές αλλαγές,
και απαλλαγούμε πλήρως από το Τ1,
θα μπορέσουμε να μειώσουμε τις επιπτώσεις μας στο μηδέν,
συμπεριλαμβανομένων και των επιπτώσεων μας στο κλίμα.
Και αυτό έγινε ο στόχος της Interface για το 1995,
και εξακολουθεί να είναι μέχρι σήμερα.
Έχουμε μετρήσει την πρόοδό μας με αυστηρότητα.
Μπορώ λοιπόν να σας πω πόσο προχωρήσαμε τα μετέπειτα 12 χρόνια.
Οι καθαρές εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου
μειώθηκαν κατά 82 τοις εκατό σε άπολυτη χωρητικότητα.
(Χειροκρότημα)
Κατά το ίδιο χρονικό διάστημα
οι πωλήσεις αυξήθηκαν κατά δύο τρίτα και τα κέρδη διπλασιάστηκαν.
Συνεπώς μια απόλυτη μείωση της τάξεως του 82 τοις εκατό
μεταφράζεται σε 90 τοις εκατό μείωση
στην ένταση των αερίων του θερμοκηπίου αναλογικά με τις πωλήσεις.
Αυτό είναι το μέγεθος
της μείωσης που το σύνολο του τεχνολογικού κόσμου παγκοσμίως
πρέπει να επιτύχει μέχρι το 2050
για να αποφευχθεί η καταστροφική διατάραξη του κλίματος --
όπως μας λένε οι επιστήμονες.
Η χρήση ορυκτών καυσίμων έχει μειωθεί κατά 60 τοις εκατό ανά μονάδα παραγωγής,
χάρη στην αποτελεσματικότητα των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.
Το πιο φθηνό και σίγουρο βαρέλι πετρελαίου
είναι αυτό το οποίο δεν καταναλώθηκε, χάρη σε αποτελεσματικότερες πρακτικές.
Η χρήση νερού έχει μειωθεί κατά 75 τοις εκατό
στην παγκόσμια δραστηριότητά μας στον χώρο της μοκέτας-πλακάκι.
Μειώθηκε 40 τοις εκατό στη μοκέτα-ρολό,
την οποία αποκτήσαμε το 1993
εδώ, στην Καλιφόρνια, την Πόλη της Βιομηχανίας,
όπου το νερό είναι τόσο πολύτιμο.
Το ποσοστό ανανεώσιμων ή ανακυκλώσιμων υλικών φτάνει το 25%
και συνεχώς αυξάνεται.
Η ανανεώσιμη ενέργεια αποτελεί το 27 τοις εκατό του συνόλου,
και στοχεύουμε για το 100 τοις εκατό.
Έχουμε αποτρέψει την κατάληξη 67,1 εκατομμυρίων κιλών --
το οποίο είναι 67.100 τόνοι --
χρησιμοποιημένης μοκέτας στις χωματερές,
εισάγοντας πρακτικές κυκλικών ροών υλικών
μέσω συστημάτων εφοδιασμού αντίστροφης ροής
και χρησιμοποιώντας τεχνολογίες ανακύκλωσης μετά την κατανάλωση
οι οποίες δεν υπήρχαν όταν ξεκινήσαμε πριν από 14 χρόνια.
Αυτές οι νέες κυκλικές τεχνολογίες
έχουν συμβάλει σημαντικά στο γεγονός ότι έχουμε παραγάγει και πουλήσει
71 εκατομμύρια τετραγωνικά μέτρα μοκέτας με μηδενική επίπτωση στο κλίμα
από το 2004.
Είχαμε δηλαδή μηδενική συμβολή στην παγκόσμια διατάραξη του κλίματος
κατά την παραγωγή της μοκέτας σε ολόκληρο τον κύκλο της εφοδιαστικής αλυσίδας,
από την εξόρυξη μέχρι την ανάκτηση του προϊόντος στο τέλος του κύκλου ζωής του --
στοιχεία επιβεβαιωμένα από τρίτο ανεξάρτητο φορέα.
Την αποκαλούμε «Δροσερή Μοκέτα».
Και έχει υπάρξει ένα ισχυρό στοιχείο διαφοροποίησης στην αγορά,
το οποίο αύξησε τις πωλήσεις και τα κέρδη.
Πριν από τρία χρόνια προωθήσαμε την μοκέτα-πλακάκι για το σπίτι,
με την επωνυμία «Flor»,
σκοπίμως ανορθρόγραφη: F-L-O-R.
Μπορείτε σήμερα με ένα κλικ στο Flor.com
να παραγγείλετε τη Δροσερή Μοκέτα με κατ’ οίκον παραλαβή μέσα σε πέντε ημέρες.
Είναι πρακτική και συγχρόνως ωραία.
(Γέλια)
(Χειροκρότημα)
Θεωρούμε ότι βρισκόμαστε λίγο μετά τη μέση της πορείας μας
προς τον στόχο μας: μηδενική επίπτωση, μηδενικό περιβαλλοντικό αποτύπωμα.
Έχουμε θέσει το 2020 ως το έτος-στόχο για το «μηδέν»,
για να φτάσουμε την κορυφή, το ύψιστο σημείο του Βουνού της Αειφορίας.
Αυτό το αποκαλούμε Αποστολή Μηδέν.
Και αυτό είναι πιθανώς η σημαντικότερη όψη του ζητήματος:
ανακαλύψαμε ότι η Αποστολή Μηδέν είναι πάρα πολύ επικερδής.
Ένα καλύτερο επιχειρηματικό μοντέλο,
ένας καλύτερος τρόπος να επιτευχθούν μεγαλύτερα κέρδη.
Να πώς μπορεί να υποστηριχτεί η αειφορία από επιχειρηματική άποψη.
Μιλώντας από πραγματική εμπειρία, το κόστος μειώνεται, δεν αυξάνεται,
το οποίο μεταφράζεται σε περίπου 400 εκατομμύρια δολάρια
αποφευχθέντος κόστους στην προσπάθεια επίτευξης μηδενικών αποβλήτων --
το όποιο αποτελεί την πρώτη όψη του Βουνού της Αειφορίας.
Έτσι έχει καλυφθεί ολόκληρο το κόστος για τη μετάλλαξη της Interface.
Και αυτό καταρρίπτει επίσης έναν μύθο,
του ψευδούς διλήμματος μεταξύ του περιβάλλοντος και της οικονομίας.
Τα προιόντα μας είναι καλύτερα από ποτέ,
εμπνευσμένα από βιομηχανικό σχεδιασμό με στόχο την αειφορία,
μια ανέλπιστη πηγή καινοτομίας.
Αυτός ο υψηλός κοινός στόχος έχει συσπειρώσει το ανθρώπινο δυναμικό μας.
Είναι μοναδικός στο να προσελκύει τους πιο ικανούς ανθρώπους
και να τους ενώνει.
Και η αποδοχή της αγοράς είναι εκπληκτική.
Καμία μορφή διαφήμισης και καμία έξυπνη καμπάνια προώθησης προϊόντων,
σε καμία τιμή, δε θα μπορούσε να παραγάγει ή να δημιουργήσει
τόσο μεγάλη υπεραξία.
Το κόστος, τα προϊόντα, το ανθρώπινο δυναμικό, η αγορά --
τι άλλο υπάρχει;
Είναι καλύτερο επιχειρηματικό μοντέλο.
Και ορίστε το αρχείο των πωλήσεων και των κερδών μας των τελευταίων 14 ετών.
Παρατηρείται μια μείωση, από το 2001 έως το 2003:
μια μείωση όταν οι πωλήσεις μας, μέσα σε περίοδο τριετίας,
έπεσαν κατά 17 τοις εκατό.
Όμως η αγορά είχε πέσει κατά 36 τοις εκατό.
Κυριολεκτικά αυξήσαμε το μερίδιό μας στην αγορά.
Ίσως να μην είχαμε επιβιώσει την ύφεση εκείνης της περιόδου
αν δεν είχαμε το πλεονέκτημα της αειφόρου ανάπτυξης.
Αν κάθε επιχείρηση εφάρμοζε τους στόχους της Interface,
θα λύνονταν όλα μας τα προβλήματα;
Δε νομίζω.
Παραμένω προβληματισμένος ως προς την αναθεωρημένη εξίσωση Έρλιχ,
όπου το I είναι ίσο με Π επί A δια Τ2.
Αυτό το Α είναι ένα κεφαλαίο Α,
υπονοώντας ότι η αφθονία αποτελεί αυτοσκοπό.
Τι θα γινόταν όμως αν τροποποιούσαμε την εξίσωση Έρλιχ περαιτέρω;
Και αν μετατρέπαμε το Α σε μικρό «α»,
σηματοδοτώντας ότι αποτελεί μέσο προς ένα σκοπό,
και ότι ο σκοπός αυτός είναι η ευτυχία --
περισσότερη ευτυχία με λιγότερα αγαθά.
Καταλαβαίνετε ότι αυτό θα επανατοποθετούσε τον ίδιο τον πολιτισμό μας --
(Χειροκρότημα)--
και ολόκληρο το οικονομικό μας σύστημα,
αν όχι για το είδος μας, τότε ίσως για το διάδοχό μας:
ένα αειφόρο είδος, το οποίο θα ζει σε μια γη πεπερασμένων πόρων,
ηθικά, ευτυχισμένα και οικολογικά
σε ισορροπία με τη φύση
και όλα τα φυσικά της συστήματα για χίλιες γενιές,
ή 10.000 γενιές --
δηλαδή με ένα μέλλον απεριόριστο.
Πρέπει όμως να αφανιστεί το είδος μας για να συμβεί αυτό;
Ίσως. Αλλά δε νομίζω.
Στην Interface σκοπεύουμε πραγματικά αυτή η αρχέτυπη,
αειφόρος βιομηχανική επιχείρηση, μηδενικού περιβαλλοντικού αποτυπώματος,
να έχει ολοκληρωθεί μέχρι το 2020.
Διαγράφεται καθαρά πλέον η πορεία μας
προς την κορυφή αυτού του βουνού.
Και η πρόκληση για εμάς τώρα είναι στην εκτέλεση.
Και όπως λέει ο καλός μου φίλος και σύμβουλος, Άμορι Λόβινς,
«Αν κάτι είναι υπαρκτό, πρέπει να είναι και εφικτό».
(Γέλια)
Αν πράγματι μπορούμε να το κάνουμε, πρέπει να είναι και εφικτό.
Αν εμείς μπορούμε, μια εταιρεία με μεγάλη χρήση πετρελαίου,
τότε μπορεί οποιοσδήποτε.
Και αν μπορεί οποιοσδήποτε, σημαίνει ότι όλοι μπορούν.
Ο Χόκεν οδήγησε τις επιχειρήσεις και τη βιομηχανία στην αυτοπραγμάτωσή τους,
απομακρύνοντας τον άνθρωπο από την άβυσσο
διότι, με τη συνεχιζόμενη και ανεξέλεγκτη κατάρρευση της βιόσφαιρας,
τίθεται σε κίνδυνο ένα πολύ αγαπημένο πρόσωπο --
ένας κίνδυνος μη αποδεκτός.
Ποιο είναι αυτό το πρόσωπο;
Όχι εσείς. Ούτε εγώ.
Αλλά επιτρέψτε μου να σας παρουσιάσω το πρόσωπο που κινδυνεύει περισσότερο.
Και εγώ ο ίδιος γνώρισα αυτό το πρόσωπο στις αρχές αυτής της ανάβασης.
Μια Τρίτη πρωί του Μαρτίου, το 1996,
μιλούσα με τους ανθρώπους μας, όπως έκανα τότε με κάθε ευκαιρία,
καλώντας τους να με ακολουθήσουν, συχνά χωρίς να γνωρίζω αν θα υπήρχε ανταπόκριση.
Πέντε περίπου ημέρες αργότερα πίσω στην Ατλάντα,
έλαβα ένα email από τον Γκλεν Τόμας,
έναν από τους συνεργάτες μου στη συνάντηση στην Καλιφόρνια.
Μου έστελνε ένα πρωτότυπο ποίημα
που είχε γράψει μετά την πρωινή μας συνάντηση εκείνη την Τρίτη.
Και όταν το διάβασα ήταν μια από τις πιο συναρπαστικές στιγμές της ζωής μου.
Γιατί μου έδειξε, ευχής έργον, ότι ένας άνθρωπος κατάλαβε.
Ορίστε τι έγραψε ο Γκλεν. Σας παρουσιάζω το πρόσωπο που κινδυνεύει περισσότερο.
Παρακαλώ γνωρίστε το «Παιδί του Αύριο».
«Χωρίς όνομα, με άγνωστο πρόσωπο, και μην ξέροντας πότε θα έρθεις και πού θα βρεθείς
Παιδί του Αύριο, παρότι δεν έχεις ακόμα γεννηθεί,
σε γνώρισα για πρώτη φορά την περασμένη Τρίτη το πρωί.
Ένας σοφός φίλος μας συνέστησε.
Και μέσα από το νηφάλιο τρόπο σκέψης του
είδα μια μέρα από τη ζωή σου, μια μέρα δική σου και όχι δική μου.
Η γνωριμία σου μου άλλαξε τον τρόπο σκέψης μου.
Καθώς δεν είχα την παραμικρή ιδέα
ότι ίσως ο τρόπος ζωής μου να ήταν ικανός μια μέρα
να σε απειλήσει με κάποιο τρόπο.
Παιδί του Αύριο, κόρη μου, γιε μου, δυστυχώς
μόλις τώρα ξεκίνησα να σκέφτομαι εσένα και το καλό σου,
ενώ πάντα ήξερα ότι θα έπρεπε.
Θα ξεκινήσω
να ζυγίζω το κόστος όσων σπαταλώ, όσων χάνονται,
μην τύχει και ξεχάσω
ότι μια μέρα θα έρθεις κι εσύ να ζήσεις εδώ».
Κάθε μέρα της ζωής μου από τότε,
το «Παιδί του Αύριο» μου μιλάει
με ένα πολύ απλό αλλά βαθυστόχαστο μήνυμα,
το οποίο παίρνω το θάρρος να μοιραστώ μαζί σας.
Είμαστε, ο καθένας από εμάς,
ένα κομμάτι του ιστού της ζωής.
Της συνέχειας της ανθρωπότητας, ναι, αλλά με την ευρύτερη έννοια του ιστού της ζωής.
Και έχουμε μια επιλογή να κάνουμε
κατά τη διάρκεια της πολύ σύντομης επίσκεψής μας
σε αυτόν τον όμορφο μπλε και πράσινο ζωντανό πλανήτη:
να τον βλάψουμε ή να τον βοηθήσουμε.
Το τι θα κάνετε είναι δική σας απόφαση.
Ευχαριστώ.
(Χειροκρότημα)