Tip:
Highlight text to annotate it
X
Ο Πέμπτος Μεγάλος Πίθηκος
Μία από τις σπουδαιότερες αποκαλύψεις της εποχής της εξερεύνησης του διαστήματος
είναι η εικόνα της Γης
πεπερασμένη και μόνη, κάπως τρωτή
να στηρίζει ολόκληρο το ανθρώπινο είδος μέσα στην απεραντοσύνη του χώρου και του χρόνου.
Εδώ είμαστε σε έναν πλανήτη που είναι σχεδόν πέντε δις χρονών
ο ήλιος, γύρω από τον οποίο περιστρέφεται, δεν είναι πολύ γηραιότερος.
Eίναι μέρος ενός γαλαξία που ενδέχεται να είναι δέκα ή δώδεκα δις χρονών
ο οποίος είναι ένας από τους εκατοντάδες ίσως δισεκατομμύρια άλλους γαλαξίες.
Οι άνθρωποι είναι πάνω σε αυτόν τον πλανήτη σχεδόν ένα εκατομμύριο χρόνια
και για το μεγαλύτερο μέρος αυτού του χρόνου τα πράγματα άλλαξαν εξαιρετικά αργά.
Ο πληθυσμός αυξήθηκε πολύ αργά
η τεχνολογία μας αυξήθηκε και βελτιώθηκε με πολύ αργά βήματα
και μόλις πρόσφατα είχαμε μια τεράστια αύξηση.
Είναι αυτό που ονομάζουμε εκθετική αύξηση
είναι σταθερή για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα και μετά... μπαμ!
Έχουμε αύξηση στον πληθυσμό
αύξηση στην τεχνολογία
αύξηση στη μόλυνση
αύξηση στις δυνατότητές μας να διαταράζουμε το περιβάλλον
να αλλάζουμε το πλανητικό περιβάλλον.
Αλλά είμαστε οι ίδιοι παλιοί άνθρωποι έτσι όπως ήμασταν χίλια χρόνια πριν
ή εκατοντάδες χιλιάδες χρόνια πριν.
Δεν έχουν αλλάξει πολλά σε εμάς
και γι'αυτό μας είναι πολύ δύσκολο να αντιληφθούμε
ότι υπάρχει μια νέα κατάσταση
και χρειάζεται να προσαρμοστούμε σε αυτήν.
Από την άλλη πλευρά
αυτό είναι κάτι που εμείς οι άνθρωποι κάνουμε καλά.
Προσαρμοζόμαστε, βρίσκουμε τρόπους
είμαστε έξυπνοι.
Αυτό είναι το βασικό μας πλεονέκτημα σε σχέση με όλα τα άλλα είδη.
Εννοώ ότι δεν είμαστε γρηγορότεροι, δυνατότεροι, καλύτεροι εκσκαφείς
δεν πετάμε από μόνοι μας.
Αυτό που κάνουμε είναι να βρίσκουμε τους τρόπους και να κατασκευάζουμε χάρη στα χέρια μας.
Οι αρχαίοι μυθοπλάστες ήξεραν
ότι είμαστε τόσο παιδιά της Γης όσο και του Ουρανού.
Καθ' όλη την παραμονή μας σε αυτόν τον πλανήτη, έχουμε συσσωρεύσει ένα επικίνδυνο εξελικτικό φορτίο.
Τάσεις για επιθετική συμπεριφορά και τελετουργίες
υποταγή στους αρχηγούς, εχθρότητα στους ξένους
όλα αυτά θέτουν σε αμφισβήτηση την επιβίωσή μας.
Όμως έχουμε αποκτήσει συμπόνοια προς τους άλλους
αγάπη προς τα παιδιά μας
την επιθυμία να μαθαίνουμε από την ιστορία και την εμπειρία
και μια σπουδαία καλπάζουσα ενθουσιώδη νοημοσύνη.
Τα ακριβή εργαλεία για τη συνεχή επιβίωσή και ευημερία μας.
Η ικανότητά μας να κατανοούμε τα πράγματα πολύ γρήγορα
η λεγόμενη κοινή λογική
προέρχεται από ένα συγκεκριμένο εύρος μεγέθους, ταχύτητας και διάρκειας
κατάλληλο για την ανθρώπινη ύπαρξη.
Αναγνωρίζουμε πράγματα από το ένα δέκατο του χιλιοστού
μέχρι μερικά χιλιόμετρα
από ένα κλάσμα δευτερολέπτου μέχρι μια ολόκληρη ζωή
και πάει λέγοντας.
Έτσι όταν εμπλεκόμαστε με θέματα της κβαντικής φυσικής
όπου τα σωματίδια έχουν το μέγεθος 10^-13 εκατοστά
ή στην κοσμολογία όπου μιλάμε για
δέκα δισεκατομμύρια έτη φωτός ή και περισσότερα
είναι πολύ λογικό η διαίσθησή μας
να μην επαρκεί για αυτήν την εργασία.
Οι θεμελιώδεις αλλαγές στην κοινωνία μερικές φορές θεωρούνται μη πρακτικές ή αντίθετες προς την ανθρώπινη φύση
σαν να επρόκειτο για μόνο μια ανθρώπινη φύση.
Aλλά θεμελιώδεις αλλαγές σαφώς και μπορούν να γίνουν
περιβαλλόμαστε από αυτές.
Στους δύο τελευταίους αιώνες η ευτελή σκλαβιά
που μας ακολουθούσε για χιλιάδες χρόνια
έχει τώρα σχεδόν εξαλειφθεί
μέσα από ένα παγκόσμιο επαναστατικό αναβρασμό.
Οι γυναίκες που κακοποιούνταν συστηματικά για χιλιετίες
τώρα σταδιακά αποκτούν την πολιτική και οικονομική δύναμη
που δεν τους επιτρέπονταν παραδοσιακά.
Και κάποιοι επιθετικοί πόλεμοι έχουν πρόσφατα τερματιστεί
ή περιοριστεί, λόγω κάποιας αποστροφής
που ένιωσαν όσοι ζούσαν στα επιτιθέμενα έθνη.
Αν ένα παιδί πέντε ή έξι χρονών ρωτήσει γιατί το φεγγάρι είναι στρογγυλό ή γιατί το χορτάρι είναι πράσινο
η συνηθισμένη απάντηση ενός ενήλικα, τουλάχιστον απ'τη δική μου εμπειρία
είναι αποθαρρυντική για το παιδί.
Του λέει "τι σχήμα περίμενες να έχει το φεγγάρι, τετράγωνο;"
ή "τι χρώμα περίμενες να είναι το χορτάρι, μπλε;"
αντί να πει ότι "αυτές είναι ενδιαφέρουσες ερωτήσεις, ας προσπαθήσουμε να βρούμε την απάντηση"
ή "ίσως να μην ξέρει κανένας την απάντηση
και όταν θα μεγαλώσεις θα μπορέσεις να την ανακαλύψεις."
Θα ήταν πολύ υγιές για το ανθρώπινο είδος εάν υπήρχε
λιγότερη αποθάρρυνση και περισσότερη επιστήμη.
Η ψευδό-επιστήμη και η προκατάληψη
οι αποκαλούμενες πεποιθήσεις της νέας εποχής και ο φανατικός φονταμενταλισμός δεν είναι κάτι καινούριο.
Είναι μαζί μας όλον αυτόν τον καιρό που είμαστε άνθρωποι.
Aλλά ζούμε σε μια εποχή που βασίζεται στην επιστήμη και τεχνολογία
με τρομερές τεχνολογικές δυνατότητες.
Η επιστήμη και η τεχνολογία μας πάει μπροστά με επιταχυνόμενους ρυθμούς.
Σωστά, και αν εμείς δεν τις κατανοούμε
και λέγοντας εμείς εννοώ τον κοινό άνθρωπο.
Αν λέμε "ωχ, δεν είμαι καλός σε αυτό, δεν ξέρω τίποτα"
τότε ποιος παίρνει όλες τις αποφάσεις σχετικά με την επιστήμη και τεχνολογία
που θα καθορίσουν σε τι μέλλον θα ζήσουν τα παιδιά μας;
Απλά κάποια μέλη του κογκρέσου;
Όμως δεν υπάρχει παρά μια χούφτα μελών με το οποιοδήποτε επιστημονικό υπόβαθρο
και αυτό το εύφλεκτο μίγμα άγνοιας και ισχύος
αργά ή γρήγορα θα ανατιναχτεί στα μούτρα μας.
Ποιος δηλαδή χειρίζεται την επιστήμη και την τεχνολογία σε μια δημοκρατία
αν οι άνθρωποι δεν γνωρίζουν τίποτε γι'αυτό;
Η επιστήμη είναι κάτι παραπάνω από ένα σύνολο γνώσης, είναι ένας τρόπος σκέψης.
Ένας τρόπος να διερευνάς με σκεπτικισμό το Σύμπαν
με μια άριστη κατανόηση της ανθρώπινης σφαλερότητας.
Αν δεν έχουμε τη δυνατότητα να κάνουμε σκεπτικές ερωτήσεις
να ανακρίνουμε αυτούς που μας λένε ότι κάτι είναι αλήθεια
να είμαστε σκεπτικιστές με αυτούς που είναι στην εξουσία
τότε γινόμαστε εύκολη λεία για τον επόμενο τσαρλατάνο
πολιτικό ή θρησκευτικό που βγαίνει για σεργιάνι.
Eίναι ακριβώς αυτό που τονίζει ο Τζέφερσον.
Δεν αρκεί, είπε, απλά να κατοχυρωθούν κάποια δικαιώματα
στο σύνταγμα, ή στη διακήρυξη δικαιωμάτων
θα πρέπει οι άνθρωποι να μορφώνονται
και θα πρέπει να εξασκούν τον σκεπτικισμό τους μέσω της εκπαίδευσης
αλλιώς δεν διαχειριζόμαστε εμείς την κυβέρνηση
η κυβέρνηση διαχειρίζεται εμάς.
Η παγκόσμια ισορροπία του τρόμου
που προωθείται από τις Ηνωμένες Πολιτείες και τη Σοβιετική Ένωση
κρατάει όμηρους όλους τους πολίτες της Γης.
Η κάθε πλευρά επίμονα δοκιμάζει τα όρια αντοχής της άλλης
όπως η κρίση πυραύλων στην Κούβα
η δοκιμή αντι-δορυφορικών όπλων
στον πόλεμο του Βιετνάμ και του Αφγανιστάν.
Τα αντίπαλα στρατιωτικά κατεστημένα είναι εγκλωβισμένα στη θέση αυτή
μετά από κάποιο φριχτό αμοιβαίο εναγκαλισμό.
Το ένα χρειάζεται το άλλο.
Αλλά η ισορροπία του τρόμου είναι μια εύθραυστη ισορροπία
με πολύ λίγα περιθώρια σφάλματος.
Και ο κόσμος φτωχαίνει δαπανώντας ένα τρισεκατομμύριο δολάρια το χρόνο
σε πολεμικές προετοιμασίες
και προσλαμβάνοντας σχεδόν τους μισούς επιστήμονες και τεχνολόγους του πλανήτη
σε στρατιωτικές επιχειρήσεις.
Έχουμε αφήσει κάθε είδους κοινωνικό πρόγραμμα να μαραζώσει
καθώς έχουμε επιτρέψει να αυξηθεί το ποσοστό της παιδικής ανέχειας
πριν το τέλος του αιώνα, πάνω από τα μισά παιδιά στην Αμερική ίσως να βρίσκονται κάτω από το όριο της φτώχειας.
Τι μέλλον χτίζουμε για την πολιτεία αν αναθρέψουμε όλα αυτά τα παιδιά
να είναι μη-προνομιούχα, ανίκανα να ανταπεξέλθουν στην κοινωνία
πικραμένα για την αδικία που απλώνεται μπροστά τους.
Αυτό είναι βλακώδες.
Και αυτό που γίνεται με τους πόρους είναι ότι ξοδεύονται σε όλο και μεγαλύτερους προϋπολογισμούς για οπλισμό
εκεί δεν πήγαν τα λεφτά;
Εκεί, κάνοντας τους πλούσιους πλουσιότερους.
Όλο το χρήμα επανεπενδύεται
αν έχεις λεφτά τα βάζεις στην τράπεζα
η τράπεζα τα δανείζει στον κόσμο.
Ο κόσμος αγοράζει σπίτια και αυτοκίνητα.
Όχι όμως οι φτωχοί.
Σωστά.
Τείνει να μένει πάνω στα ψηλά στρώματα.
Άρα οι περισσότεροι άνθρωποι προσλαμβάνονται βάση του διαμορφωμένου κεφαλαίου.
Πιστεύω ότι η κυβέρνηση έχει την ευθύνη
να νοιάζεται για το λαό.
Και δεν αναφέρομαι σε παροχές.
Εννοώ να κάνεις τους ανθρώπους αυτόνομους
ικανούς να φροντίσουν τον εαυτό τους.
Υπάρχουν χώρες που είναι απόλυτα ικανές να κάνουν κάτι τέτοιο
οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι μια εξαιρετικά πλούσια χώρα
είναι απόλυτα ικανή να το κάνει.
Επιλέγει να μην το κάνει.
Επιλέγει να έχει άστεγους ανθρώπους.
Αυτή η χώρα έχει τεράστιο πλούτο
ας δούμε π.χ. τον Πόλεμο των Άστρων [Το αντιπυραυλικό αμυντικό σύστημα λέιζερ]
έχουν ήδη ξοδέψει 20 δις δολάρια σε αυτό
αν τους επιτραπεί να συνεχίσουν θα ξοδέψουν ένα τρις δολάρια στον Πόλεμο των Άστρων.
Σκεφτείτε όλα αυτά τα λεφτά πού θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν.
Να εκπαιδεύσουμε, να βοηθήσουμε
να φέρουμε τους ανθρώπους σε σημείο επίγνωσης των δυνατοτήτων τους.
Χρησιμοποιούμε το χρήμα για λάθος πράγματα.
Άλλο ένα δείγμα λοιπόν για το πόσο σοβαρά
είναι τα πράγματα αυτές τις μέρες, πόσο μεγάλο είναι το ρίσκο
βάζοντας αέρια του θερμοκηπίου στην ατμόσφαιρα
είναι σαν να υποσχόμαστε, θα μπορούσαμε να πούμε
μια παγκόσμια καταστροφή.
Στο συγκεκριμένο πεδίο με το οποίο εμπλέκομαι
την εξερεύνηση των πλανητών
έχουμε ανακαλύψει ένα σύμπαν γεμάτο θαύματα.
Έχουμε κοντινές εικόνες από πολλούς κόσμους
κόσμους που δεν είχαμε ξαναδεί.
Όταν μελετάς αυτούς τους άλλους κόσμους μαθαίνεις για αυτόν εδώ
και αυτό είναι κάτι πολύ σημαντικό.
Συγκρίνοντας τον κόσμο μας με τους άλλους κόσμους μπορούμε να δούμε πολλά που μπορεί να πάνε στραβά.
Η Αφροδίτη για παράδειγμα έχει αυτό το τεράστιο φαινόμενο του θερμοκηπίου
η θερμότητα του εδάφους είναι τόσο καυτή που μπορεί να λιώσει κασσίτερο ή μόλυβδο.
Όποιος λέει ότι το φαινόμενο του θερμοκηπίου είναι απλά φαντασία
δεν έχει παρά να δει την Αφροδίτη
είναι πολύ σημαντικό αντικείμενο μελέτης.
Αν βάλουμε αέρια όπως διοξείδιο του άνθρακα ή CFC
ή άλλα αέρια του θερμοκηπίου στην ατμόσφαιρα
πάνω από αυτόν τον τόπο
δεν παραμένουν εκεί
αυτά τα μόρια δεν έχουν διαβατήρια
δεν γνωρίζουν κάτι για εθνική κυριαρχία
δεν το έχουν ακούσει ποτέ.
Η κινητικότητα της ατμόσφαιρας σκορπάει αυτά τα αέρια πάνω από τον πλανήτη.
Έτσι ό,τι κάνει κάποια χώρα επηρεάζει όλες τις άλλες.
Αυτό είναι πολύ σοβαρό θέμα.
Η καταστροφή στο στρώμα του όζοντος αφήνει περισσότερη υπεριώδη ακτινοβολία από τον ήλιο
να περάσει στην επιφάνεια της Γης.
Ο καρκίνος του δέρματος είναι μια σοβαρή επίπτωση
αλλά υπάρχει μια ακόμα πιο σοβαρή πλευρά.
Η υπεριώδης ακτινοβολία επιτίθεται στα μικρά μονοκύτταρα φυτά που είναι η βάση της διατροφικής αλυσίδας.
Αυτό το είδος το τρώει κάποιο άλλο είδος
και το επόμενο είδος τρώει το επόμενο είδος και πάει λέγοντας
και στην κορυφή της οικολογικής πυραμίδας είμαστε εμείς.
Εμείς τελικά τρώμε τα μονοκύτταρα φυτά που έχουν επεξεργαστεί
από πολλά ενδιάμεσα φυτά και ζώα.
Είναι τόσο προφανές ότι αυτή η λεπτή ατμόσφαιρα, είναι τόσο ευαίσθητη στις φθορές των ανθρώπων
την βλέπεις και λες "Ε! αυτός είναι απλά ένας μικρός κόσμος"
δεν έχουμε να πάμε κάπου αλλού.
Δεν υπάρχει άλλος πλανήτης στο ηλιακό σύστημα που να είναι κατάλληλος για το ανθρώπινο είδος
έχουμε αυτόν τον κόσμο ή τίποτα.
Αυτό είναι μια ισχυρή αντίληψη.
Και όμως ακόμα
συνεχίζουμε να αναστατώνουμε το παγκόσμιο περιβάλλον
με έναν πολύ επικίνδυνο, βλακώδες τρόπο.
Απλά χρειάζεται να θέσουμε την τεχνολογία υπό έλεγχο.
Δεν επαρκεί να λέμε ότι οι εταιρίες μπορούν
να κάνουν ό,τι θέλουν εφόσον αποκομίζουν κέρδη
όχι εάν θέτουν σε κίνδυνο τους ανθρώπους σε όλον τον κόσμο.
Δεν μπορούν.
Θα πρέπει να βρούμε μια νέα προσέγγιση.
Δεν γίνεται να λέμε ότι ένα έθνος μπορεί να κάνει ό,τι θέλει εντός συνόρων
διότι όπως είπα και πριν, ό,τι συμβαίνει μέσα στα σύνορα μιας χώρας
έχει επιπτώσεις σε ολόκληρο τον πλανήτη.
Η λύση σε αυτά τα προβλήματα θα μπορούσε να δοθεί αν όλοι στη Γη δουλέψουμε μαζί.
Πιστεύω ότι με αυτόν τον τρόπο
θα έχουμε μια ευκαιρία να βγούμε από τη δύσκολη κατάσταση.
Αλλά όχι συνεχίζοντας με τις ίδιες τακτικές.
Όχι με την σκέψη ότι δεν χρειάζεται να σχεδιάζουμε το μέλλον
όχι με την σκέψη ότι ο καθένας μπορεί να κάνει ό,τι στο διάολο θέλει
και να επηρεάζει το περιβάλλον.
Θα πρέπει να κοιτάξουμε το μέλλον με μια νέα οπτική
και αυτή είναι ότι είμαστε όλοι άνθρωποι, είμαστε όλοι το ίδιο είδος
πάνω σε έναν εύθραυστο μικρό πλανήτη.
Είμαστε εδώ όλοι μαζί,
και θα πρέπει να δουλέψουμε μαζί.
Αυτό είναι το καλό που βγαίνει από αυτές τις κρίσεις
μας πιέζουν να γίνουμε ένα πλανητικό είδος.
Δεν είναι σίγουρο ποιες πλευρές της φύσης μας θα επικρατήσουν
ιδίως όταν τα οράματα και οι προοπτικές μας δεσμεύονται
σε ένα μικρό μέρος του μικρού πλανήτη Γη.
Αλλά εκεί πάνω στο σύμπαν μια αναπότρεπτη προοπτική αναμένει.
Τα εθνικά σύνορα δεν είναι ορατά όταν κοιτάζουμε τη Γη από το διάστημα.
Οι φανατικές εθνικές ή θρησκευτικές ταυτότητες
δύσκολα υποστηρίζονται όταν βλέπουμε τον πλανήτη μας ως ένα εύθραυστο μπλε μισοφέγγαρο
που σβήνει για να γίνει ένα δυσδιάκριτο φωτεινό σημείο
πάνω στην έπαλξη και στο προπύργιο των άστρων.
Οι παλιές αντιλήψεις του φυλετικού, σεξουαλικού, θρησκευτικού σωβινισμού
και του λυσσαλέου εθνικιστικού ζήλου, αρχίζουν να μην αποδίδουν.
Μια νέα συνείδηση αναπτύσσεται, η οποία βλέπει τη Γη ως ένα ενιαίο οργανισμό
και αναγνωρίζει ότι ένας οργανισμός σε πόλεμο με τον εαυτό του είναι καταδικασμένος.
Είμαστε ένας πλανήτης.
Πώς θα εξηγούσαμε όλο αυτό σε έναν ψύχραιμο εξωγήινο παρατηρητή;
Τι αναφορά θα δίναμε για τη διαχείριση του πλανήτη Γη;
Έχουμε ακούσει τις λογικές που μας παρουσιάζουν οι υπερ-δυνάμεις.
Ξέρουμε ποιοι μιλάνε εκ μέρους των εθνών.
Αλλά ποιος μιλάει εκ μέρους του ανθρώπινου είδους;
Ποιος μιλάει εκ μέρους της Γης;
Από μια εξωγήινη προοπτική, ο παγκόσμιος πολιτισμός μας βρίσκεται στα πρόθυρα της αποτυχίας
στoν πιο σημαντικό στόχο που αντιμετωπίζει
να διατηρήσει τη ζωή και την ευημερία των πολιτών
όπως και τη μελλοντική κατοικησιμότητα του πλανήτη.
Ερχόμαστε πλέον αντιμέτωποι με μια κρίσιμη τομή στην ιστορία.
Ό,τι κάνουμε στον κόσμο τώρα θα επεκταθεί μέσα στους αιώνες
και θα επηρεάσει σημαντικά το πεπρωμένο των απογόνων μας.
Έχουμε τη δύναμη να καταστρέψουμε τον πολιτισμό μας και ίσως το είδος μας.
Εάν παραδοθούμε στην προκατάληψη, στην απληστία ή στη βλακεία
μπορούμε να βυθίσουμε τον κόσμο μας σε ένα σκοταδισμό χειρότερο της εποχής
μεταξύ της κατάρρευσης του κλασσικού πολιτισμού και της ιταλικής αναγέννησης.
Αλλά είμαστε επίσης ικανοί να χρησιμοποιήσουμε τη συμπόνοια μας
και την νοημοσύνη μας, την τεχνολογία μας και τον πλούτο μας
για να δημιουργήσουμε αφθονία και μια ζωή γεμάτη νόημα για κάθε κάτοικο σε αυτόν τον πλανήτη.
Να βελτιώσουμε αφάνταστα την κατανόησή μας γύρω από το Σύμπαν
και αυτή να μας ταξιδέψει στα άστρα.
Πλανήτης Γη
Τεχνητοί δορυφόροι
Η τροχιά του Φεγγαριού
Η τροχιές των πλανητών
Το ηλιακό μας σύστημα
και οι αστερισμοί του ζωδιακού κύκλου
Η πραγματική φωτεινότητα του Ήλιου σε σύγκριση με άλλα αστέρια
Η έκταση των πρώτων ραδιοσημάτων της ανθρωπότητας
Ο Γαλαξίας
Οι κοντινοί γαλαξίες
Οι χαρτογραφημένοι γαλαξίες
Οι κενές περιοχές που δεν έχουμε χαρτογραφήσει ακόμα
Κβάζαρ, τα πιο μακρινά αντικείμενα που μπορούμε να δούμε
Φως από ένα νεότερο σύμπαν... το απόφωτο της Μεγάλης Έκρηξης
Ο ορίζοντας του διαστήματος στο χώρο και στο χρόνο