Tip:
Highlight text to annotate it
X
Αυτός είναι ο Μάρκος από την Βαρκελώνη. Αλλά θα μπορούσε να είναι οποιοσδήποτε, οπουδήποτε.
Αυτό που πρόκειται να του συμβεί, συμβαίνει καθημερινά σε γραφεία και σπίτια σε ολόκληρο τον κόσμο.
Ένα μέρος στο εσωτερικό του εκτυπωτή έχει πρόβλημα και ο κατασκευαστής στέλνει τον Μάρκος στην Τεχνική Υποστήριξη
Ένας τεχνικός μπορεί να κάνει τη διάγνωση, αλλά αυτό κοστίζει 15 ευρώ συν ΦΠΑ.
Είναι δύσκολο να βρεθούν ανταλλακτικά για αυτό.
Δεν αξίζει να το επισκευάσετε.
Η επισκευή θα κοστίσει 110-120 ευρώ.
Πλέον υπάρχουν εκτυπωτές με 39 ευρώ.
Θα σας συμβούλευα να αγοράσετε ένα νέο εκτυπωτή.
Είναι καλύτερα να αγοράσετε ένα νέο.
Δεν είναι τυχαίο ότι και οι τρεις καταστηματάρχες προτείνουν την αγορά ενός νέου εκτυπωτή
Αν ο Μάρκος συμφωνήσει, τότε θα γίνει ένα ακόμη θύμα της προγραμματισμένης βραχυβιότητας.
Ο μυστικός μηχανισμός στην καρδιά της καταναλωτικής κοινωνίας μας
Ο ρόλος μας στη ζωή φαίνεται να είναι μόνο να καταναλώνουμε πράγματα με πίστωση, να δανειζόμαστε χρήματα για να αγοράσουμε πράγματα που δεν χρειαζόμαστε.
Ζούμε σε μια κοινωνία που κυριαρχείται από την οικονομία της ανάπτυξης,
της οποίας η λογική δεν είναι να δημιουργούμε επειδή χρειαζόμαστε αντικείμενα αλλά μόνο και μόνο γιατί πρέπει.
Εάν ο καταναλωτής δεν αγοράσει, η οικονομία δεν πρόκειται να αναπτυχθεί
Προγραμματισμένη βραχυβιότητα- Η επιθυμία από τη μεριά του καταναλωτή
να κατέχει κάτι λίγο πιο καινούργιο, λίγο συντομότερα από ότι είναι απαραίτητο.
Αυτή η ταινία αποκαλύπτει πως η προγραμματισμένη βραχυβιότητα
επηρεάζει τις ζωές μας από τη δεκαετία του 1920
όταν οι παραγωγοί άρχισαν να μικραίνουν τη διάρκεια ζωής των προϊόντων τους
για να αυξήσουν την κατανάλωση.
Αποφάσισαν να μικρύνουν τη διάρκεια ζωής των λαμπτήρων στις 1.000 ώρες.
Θα ανακαλύψουμε πώς σχεδιαστές και μηχανικοί αναγκάσθηκαν να υιοθετήσουν νέες αξίες και στόχους...
να γυρίσουν στο σχεδιαστήριο για να δημιουργήσουν κάτι λιγότερο ανθεκτικό.
Τα έχουν υπολογίσει, έτσι όταν τα ξεπληρώσεις είναι ήδη για πέταμα.
Μια νέα γενιά καταναλωτών άρχισε να αμφισβητεί τους κατασκευαστές.
Είναι δυνατόν να φτιαχτεί μια οικονομία χωρίς την προγραμματισμένη βραχυβιότητα;
και δίχως περιβαλλοντολογικές επιπτώσεις;
Οι απόγονοί μας δε θα μας συγχωρήσουν ποτέ όταν θα συνειδητοποιήσουν τον σπάταλο τρόπο ζωής των ανθρώπων στις ανεπτυγμένες χώρες.
ΑΓΟΡΑΖΕ ΠΕΤΑ ΑΓΟΡΑΖΕ
Η ανείπωτη ιστορία της προγραμματισμένης βραχυβιότητας.
Καλώς ήλθατε στο Λίβερμορ της Καλιφόρνιας, πατρίδα της μακροβιότερης λάμπας φωτισμού στον κόσμο!
Το όνομά μου είναι Λιν Όουενς και είμαι πρόεδρος της "επιτροπής του λαμπτήρα".
Ήταν το 1972 όταν ανακαλύψαμε ότι η λάμπα που κρέμεται στον πυροσβεστικό σταθμό, ήταν μια σημαντική λάμπα!
Η λάμπα που φωτίζει το σταθμό του Λίβερμορ, καίει συνεχώς από το 1901.
Η ειρωνεία είναι ότι η λάμπα έχει ήδη ξεπεράσει σε διάρκεια δύο κάμερες.
Το 2001, όταν η λάμπα συμπλήρωσε 100 έτη ζωής, οι κάτοικοι του Λίβερμορ διοργάνωσαν μια μεγάλη γιορτή γενεθλίων
αμερικάνικου τύπου.
Σκεφτήκαμε ότι θα ήμασταν ευτυχείς αν συγκεντρώνονταν 200 άτομα και τελικά ήρθαν 800 με 900 άτομα.
Πιστεύατε ότι κάποιος θα τραγουδούσε το "χρόνια πολλά" σε μια λάμπα;
Ούτε εμείς, αλλά το έκαναν
Ο λαμπτήρας παρήχθη στο Σέλμπυ του Οχάιο,
το μακρινό 1895.
και συναρμολογήθηκε από κάποιες ενδιαφέρουσες κυρίες (που φαίνονται σ' αυτή την εικόνα)
και από κάποιους κυρίους που επένδυσαν στην εταιρία.
Το νήμα πυρακτώσεως εφευρέθηκε από τον Adolphe Chaillet.
Το εφεύρε για να διαρκέσει.
Δε γνωρίζω γιατί αυτό το νήμα διαρκεί τόσο πολύ, είναι ένα μυστικό που πέθανε μαζί του.
Η συνταγή του Chaillet για τη μακροχρόνια διάρκεια του νήματος δεν είναι το μόνο μυστικό στην ιστορία των λαμπτήρων.
Ένα μεγαλύτερο μυστικό είναι το πώς ο ταπεινός λαμπτήρας έγινε το πρώτο θύμα της προγραμματισμένης βραχυβιότητας.
Η παραμονή των Χριστουγέννων του 1924, ήταν μια ιδιαίτερη μέρα.
Κουστουμαρισμένοι άντρες σε μια σουίτα στη Γενεύη, παρασκηνιακά μεθοδεύουν ένα μυστικό σχέδιο.
Ιδρύουν το πρώτο παγκόσμιο καρτέλ.
Στόχος τους είναι ο έλεγχος της παραγωγής των λαμπτήρων φωτισμού,
και να μοιράσουν μεταξύ τους την παγκόσμια αγορά.
Αυτό το καρτέλ ονομάστηκε «Φοίβος».
Ο «Φοίβος» περιλάμβανε τους κύριους κατασκευαστές λαμπτήρων σε Ευρώπη και Ηνωμένες Πολιτείες,
ακόμα και σε μακρινές αποικίες σε Ασία και Αφρική.
Στόχος τους ήταν η ανταλλαγή των διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας, ο έλεγχος της παραγωγής,
και πάνω απ 'όλα τον έλεγχο της κατανάλωσης.
Για τις επιχειρήσεις είναι προτιμότερο οι λαμπτήρες να αντικαθίστανται τακτικά.
Λαμπτήρες μακράς διαρκείας αποτελούν οικονομικά, μειονέκτημα.
Αρχικά οι κατασκευαστές επιδίωκαν μακρά διάρκεια ζωής για τους λαμπτήρες τους.
Στις 21 Οκτωβρίου του 1871 πολλά πειράματα
οδήγησαν στην παραγωγή ενός μικρού λαμπτήρα με σημαντικά μεγάλη αντίσταση.
Το νήμα κάτω από αυτές τις προϋποθέσεις είχε υψηλή σταθερότητα
Ο πρώτος εμπορικός λαμπτήρας του Τόμας Έντισον που πουλήθηκε το 1881 κράτησε 1.500 ώρες.
Το 1924, τη χρονιά που ιδρύθηκε το καρτέλ "Φοίβος", οι κατασκευαστές διαφήμιζαν με υπερηφάνεια διάρκεια ζωής μέχρι 2.500 ώρες. Και τόνιζαν τη μακροζωία των λαμπτήρων τους.
Τα μέλη του "Φοίβος" σκέφτηκαν:
"Ας περιορίσουμε τη διάρκεια ζωής των λαμπτήρων στις 1.000 ώρες."
Το 1925 ανάθεσαν σε μια ομάδα που ονομάσθηκε "Επιτροπή των 1.000 Ωρών Ζωής",
να μειώσει τεχνικά το χρόνο ζωής του λαμπτήρα πυρακτώσεως.
Ογδόντα χρόνια αργότερα, ο Helmut Hoge, ένας ιστορικός από το Βερολίνο
αποκαλύπτει στοιχεία σχετικά με τις δραστηριότητες της Επιτροπής, κρυμμένα σε εσωτερικά έγγραφα των ιδρυτικών μελών του καρτέλ
όπως της Philips στην Ολλανδία
της OSRAM στη Γερμανία,
και της Compagnie des Lampes στη Γαλλία.
Εδώ έχουμε ένα έγγραφο του καρτέλ που δηλώνει:
"Η μέση διάρκεια ζωής των λαμπτήρων, γενικού φωτισμού,
δε θα πρέπει να εγγυηθεί , δημοσιευθεί ή προσφερθεί για καμιά άλλη αξία
εκτός από τις 1.000 ώρες."
1.000 ώρες Διάρκεια Ζωής Λαμπτήρων
Υπό την πίεση του καρτέλ
οι εταιρείες μέλη διεξήγαγαν πειράματα για τη δημιουργία πιο εύθραυστου λαμπτήρα,
που να συμμορφώνεται με το νέο πρότυπο των 1.000 ωρών.
Η διαδικασία παραγωγής θα παρακολουθούταν στενά για να διασφαλιστεί η συμμόρφωση των μελών του καρτέλ.
Ένα μέτρο, ήταν η δημιουργία ενός συστήματος ραφιών
στο οποίο διαφορετικοί τύποι λαμπτήρων θα ήταν συνδεδεμένοι
ώστε η εταιρεία Osram να μπορεί να καταγράφει τη διάρκεια ζωής τους.
Ο «Φοίβος» επέβαλε τους κανόνες του μέσω μιας περίπλοκης γραφειοκρατίας.
Μέλη τιμωρούνταν βαριά εάν οι μηνιαίες αναφορές της διαρκείας ζωής, ήταν εκτός στόχου.
Εδώ έχουμε ένα πίνακα προστίμων του 1929.
Προσδιορίζει πόσα Ελβετικά φράγκα θα έπρεπε να πληρώσουν οι εταιρείες
αν η διάρκεια ζωής ενός λαμπτήρα ήταν περίπου 1.500 ώρες.
Καθώς η προγραμματισμένη βραχυβιότητα άρχισε να αποδίδει,
το προσδόκιμο ζωής μειωνόταν σταθερά.
Σε μόλις δύο χρόνια μειώθηκε από 2.500,
σε λιγότερες από 1.500 ώρες.
Το 1940, το καρτέλ είχε επιτύχει το στόχο του:
οι 1.000 ώρες είχαν γίνει το προσδόκιμο ζωής των λαμπτήρων.
Αντιλαμβάνομαι ότι ήταν πολύ δελεαστικό το 1932.
Νομίζω ότι εκείνη την εποχή η αειφορία δεν ήταν καν ζήτημα,
γιατί δε νομίζω ότι έβλεπαν τον πλανήτη
ως έναν τόπο με περιορισμένους πόρους,
αλλά από τη σκοπιά της αφθονίας.
Η ειρωνεία είναι οτι η λάμπα ήταν πάντοτε ένα σύμβολο για τις ιδέες και τις εφευρέσεις.
Ωστόσο, αποτελεί ένα από τα καλύτερα πρώιμα παραδείγματα προγραμματισμένης βραχυβιότητας.
Στις επόμενες δεκαετίες οι εφευρέτες
κατέθεσαν δεκάδες πατέντες για νέους λαμπτήρες
συμπεριλαμβανομένης μίας με διάρκεια ζωής 100.000 ώρες.
Καμία από αυτές δεν έφθασε στην αγορά.
Επισήμως, ο «Φοίβος» δεν υπήρξε ποτέ, αν και τα ίχνη του υπήρχαν πάντα εκεί.
Η στρατηγική ήταν η συνεχής αλλαγή του ονόματος.
Χρησιμοποίησαν το όνομα, "Διεθνές Καρτέλ Ηλεκτρισμού", και άλλα.
Το σημαντικό είναι ότι αυτή η ιδέα, ως θεσμός, φυσικά, εξακολουθεί να υφίσταται.
Στη Βαρκελώνη, ο Μάρκος δεν ακολούθησε τις συμβουλές των καταστηματαρχών
να αντικαταστήσει τον εκτυπωτή του.
Είναι αποφασισμένος να τον διορθώσει.
Βρήκε πως κάποιος στο Διαδίκτυο
έχει ανακαλύψει τι συνέβη στον εκτυπωτή του
"Το μικρό βρώμικο μυστικό των εκτυπωτών ψεκασμού."
Προσπάθησα να εκτυπώσω ένα έγγραφο και έγραφε: «Εξαρτήματα του εκτυπωτή σας χρειάζονται αντικατάσταση.»
Έτσι, αποφάσισα να του κάνω λίγη δική μου επισκευή.
Γεια σου, Μάρκος. Πήρα το μήνυμά σου.
(Ο Μάρκος επικοινώνησε με τον δημιουργό του βίντεο)
Κοίταξα μέσα και στο κάτω μέρος υπάρχει ένα σφουγγάρι για τη συλλογή των υπολειμμάτων του μελανιού.
Ο εκτυπωτής ψεκασμού πρέπει να καθαρίζει συνεχώς την κεφαλή εκτύπωσης. Αυτό το κάνει ψεκάζοντας μελάνι σε μια τρύπα στον πάτο του εκτυπωτή...
σε αυτό το μεγάλο σφουγγάρι.
Υπάρχει ένας προκαθορισμένος χρόνος που έχει ψεκαστεί συγκεκριμένη ποσότητα...
και τότε ο εκτυπωτής αποφασίζει ότι έχει γεμίσει μελάνι και δε μπορεί να συνεχίσει τη λειτουργία του.
Η δικαιολογία είναι ότι δε θέλουν να γεμίσει το γραφείο σου με μελάνι,
Αλλά, νομίζω ότι το πρόβλημα είναι βαθύτερο. Είναι μια τεχνολογία σχεδιασμένη να χαλάσει.
Η προγραμματισμένη βραχυβιότητα εμφανίστηκε την ίδια στιγμή
με τη μαζική παραγωγή και την καταναλωτική κοινωνία.
Το όλο πρόβλημα με τα προϊόντα που κατασκευάζονται για να διαρκέσουν λιγότερο
είναι μέρος του μοντέλου που ξεκίνησε με τη βιομηχανική επανάσταση,
όταν τα καινούρια μηχανήματα παρήγαγαν αγαθά πολύ φθηνότερα
που ήταν σπουδαίο πράγμα για τους καταναλωτές,
αλλά οι καταναλωτές δεν ήταν σε θέση να συμβαδίσουν με τις μηχανές.
Υπήρχε τόσο μεγάλη παραγωγή.
Ήδη από το 1928, ένα περιοδικό για διαφημιστές προειδοποιούσε οτι
"ένα προϊόν που αρνείται να φθαρεί αποτελεί τραγωδία για την επιχείρηση."
Στην πραγματικότητα, η μαζική παραγωγή έκανε πολλά προϊόντα ευρέως διαθέσιμα.
Οι τιμές μειώθηκαν και πολλοί άρχισαν να αγοράζουν για διασκέδαση, και όχι από ανάγκη.
Η οικονομία ανθούσε.
Χρηματιστηριακό Κραχ! Πανικός!
"Το 1929 η αναδυόμενη καταναλωτική κοινωνία έφθασε στο τέλος της,
όταν κατέρρευσε η Wall Street και οι ΗΠΑ μπήκαν σε βαθιά οικονομική ύφεση."
Η ανεργία είχε φθάσει σε τρομακτικές διαστάσεις.
Το 1933 το 1/4 του εργατικού δυναμικού ήταν άνεργο.
Οι άνθρωποι δε ζητούσαν πλέον αγαθά, αλλά εργασία και τρόφιμα.
Απ' τη Νέα Υόρκη, ήρθε μια ριζοσπαστική πρόταση για την εκ νέου τόνωση της οικονομίας.
Ο Μπερνάρντ Λόντον, ένας εξέχων χρηματομεσίτης ,πρότεινε για τον τερματισμό της ύφεσης
να γίνει υποχρεωτική δια νόμου, η προγραμματισμένη βραχυβιότητα.
Ήταν η πρώτη φορά που αυτή η έννοια εμφανίστηκε σε γραπτή μορφή.
Σύμφωνα με την εισήγηση του Μπέρναρντ Λόντον,
σε όλα τα προϊόντα θα πρέπει να καθορίζεται διάρκεια ζωής με την αναγραφή ημερομηνίας λήξης
μετά την οποία θα θεωρούνται νομικώς "νεκρά".
Οι καταναλωτές θα έπρεπε να τα επιστρέφουν σε έναν κρατικό οργανισμό
όπου τα εμπορεύματα θα καταστρέφονται.
Προσπάθησε να επιτύχει μια ισορροπία μεταξύ κεφαλαίου και εργασίας,
σύμφωνα με την οποία θα υπήρχε πάντα αγορά για τα νέα προϊόντα.
Έτσι θα υπήρχε πάντα ανάγκη για εργασία και επομένως ανταμοιβή για το κεφάλαιο.
Ο Μπερνάρντ Λόντον, πίστευε ότι με την υποχρεωτική προγραμματισμένη βραχυβιότητα
η βιομηχανία θα είχε πάντα δουλειά,
οι άνθρωποι θα συνέχιζαν να καταναλώνουν και ότι όλοι θα είχαν δουλειά.
Ο Τζάιλς Σλέιντ ήρθε στη Νέα Υόρκη για να ερευνήσει το πρόσωπο πίσω απ' αυτή την ιδέα.
Θέλει να ανακαλύψει αν η ιδέα του Μπέρναρντ Λόντον,
για την προγραμματισμένη βραχυβιότητα, είχε σαν στόχο καθαρά το κέρδος,
ή να βοηθήσει τους ανέργους.
Η Δωροθέα Βάιτζνερ θυμάται μια συνάντηση με τον Μπέρναρντ Λόντον,
τη δεκαετία του 1930, σε μια οικογενειακή έξοδο.
- Μην μου πείτε ποιος είναι... -Καλά, καλά.
-Πολύ ενδιαφέρον! Ναι!
Αναμφίβολα εμφάνιση διανοούμενου
-Συναντήσατε τον Μπερνάρντ Λόντον το 1933, όταν ήμουν 16 - 17 ετών
Ο πατέρας μου είχε μια μεγάλη κάντιλακ, σε μέγεθος αεροσκάφους.
Οδηγούσε η μητέρα μου, ο πατέρας μου καθόταν μπροστά,
Ο κος και η κα Λόντον ήταν πίσω στο σαλόνι της λιμουζίνας.
Ο μπαμπάς είπε στον κ. Λόντον να μου εξηγήσει τη φιλοσοφία του.
Ήταν ένα πολύ ενδιαφέρον άτομο.
Και με λίγα λόγια μου είπε την ιδέα του για τη μείωση της ύφεσης.
Ήμασταν σε οικονομικό χάος, ακόμη χειρότερα από ό,τι σήμερα.
Είχε εμμονή με την ιδέα αυτή,
όπως ένας καλλιτέχνης που έχει εμμονή με τα έργα του.
Μέσα στο αυτοκίνητο, ουσιαστικά μου ψιθύρισε...
φοβούμενος ότι οι ιδέες του θα μπορούσαν να θεωρηθούν πολύ ριζοσπαστικές.
Στην πραγματικότητα η πρόταση του Μπερνάρντ Λόντον αγνοήθηκε,
και η βραχυβιότητα ως νομική υποχρέωση δεν εφαρμόστηκε ποτέ στην πράξη.
20 χρόνια αργότερα, στη δεκαετία του 1950 η ιδέα αναδύθηκε και πάλι, αλλά με σημαντικές αλλαγές:
αντί να επιβληθεί στους καταναλωτές,
θα τους διαφθείρει.
Προγραμματισμένη βραχυβιότητα:
η επιθυμία εκ μέρους των καταναλωτών
να έχουν κάτι λίγο νεότερο, λίγο καλύτερο, λίγο νωρίτερα από ό, τι είναι απαραίτητο
Αυτή είναι η φωνή του Μπρουκ Στίβενς,
του απόστολου της προγραμματισμένης βραχυβιότητας στη μεταπολεμική Αμερική.
Αυτός ο φανταχτερός βιομηχανικός σχεδιαστής δημιούργησε, από οικιακές συσκευές,
μέχρι αυτοκίνητα και τρένα, έχοντας πάντα στο μυαλό του την προγραμματισμένη βραχυβιότητα.
Στο πνεύμα της εποχής, ο σχεδιασμός του Μπρουκ Στίβενς
Ακόμη και το σπίτι του, ήταν ασυνήθιστο.
Αυτό είναι το σπίτι που μεγάλωσα, σχεδιασμένο απ' τον πατέρα μου.
Όταν χτίστηκε στα προάστια, όλοι νόμιζαν ότι θα ήταν ο νέος σταθμός των λεωφορείων,
διότι δεν μοιάζει με παραδοσιακό σπίτι.
Ένα από τα πιο σημαντικά πράγματα για τον πατέρα μου, όταν σχεδίαζε ένα προϊόν,
ήταν να δηλώνει κάτι. Απεχθανόταν τα βαρετά προϊόντα.
Μάλιστα ο ίδιος δε φιλοδοξούσε να δημιουργήσει επιθυμία στον καταναλωτή, που να παροτρύνει την αγορά.
Σε αντίθεση με την Ευρωπαϊκή προσέγγιση στο παρελθόν,
που προσπαθούσε να δημιουργήσει τα καλύτερα προϊόντα που να μη χαλάνε ποτέ,
δηλαδή, να αγοράσεις ένα τόσο καλό κοστούμι που με αυτό να παντρευτείς και να ταφείς,
και να μη χρειαστεί ποτέ να το ανανεώσεις
η Αμερικανική προσέγγιση είναι να κάνει τον Αμερικανό καταναλωτή δυσαρεστημένο
με το προϊόν το οποίο απόλαυσε και χρησιμοποίησε για ένα διάστημα,
να το πουλήσει ως μεταχειρισμένο
και να αποκτήσει το νεότερο προϊόν με τη νεότερη εμφάνιση.
Ο Μπρουκ Στίβενς ταξίδευσε σ' όλες τις Ηνωμένες Πολιτείες για να προωθήσει την προγραμματισμένη βραχυβιότητα.
Η προσέγγισή του έγινε το ευαγγέλιο της εποχής.
Με Εκτίμηση προς τους Αμερικανούς Σχεδιαστές
Τόσο οι γυναίκες όσο και οι άνδρες, ενδιαφέρονται όλο και περισσότερο για την εμφάνιση των πραγμάτων.
Δίνουν μεγάλη προσοχή σ' ό,τι είναι νέο, ωραίο και μοντέρνο.
Ο σχεδιασμός και το μάρκετινγκ δελέαζαν τους καταναλωτές ώστε να επιθυμούν συνεχώς το τελευταίο μοντέλο.
Ο πατέρας μου δεν είχε σχεδιάσει ποτέ ένα προϊόν που να χάλαγε εσκεμμένα
ή να γινόταν παρωχημένο λειτουργικά μετά από ένα σύντομο χρονικό διάστημα.
Η προγραμματισμένη βραχυβιότητα είναι απόλυτα στη διακριτική ευχέρεια των καταναλωτών.
Κανείς δεν αναγκάζει έναν καταναλωτή να πάει στο κατάστημα και να αγοράσει κάποιο προϊόν.
Ξέρετε, πηγαίνουν με τη θέλησή τους. Είναι επιλογή τους.
Ελευθερία και ευτυχία μέσω της απεριόριστης κατανάλωσης.
Ο Αμερικανικός τρόπος ζωής, της δεκαετίας του 1950
αποτέλεσε τη βάση της καταναλωτικής κοινωνίας, όπως την ξέρουμε σήμερα.
Ξέρετε, χωρίς την προγραμματισμένη βραχυβιότητα, αυτά τα μέρη δε θα υπήρχαν.
Δεν θα υπήρχαν προϊόντα δεν θα υπήρχε βιομηχανία,
δε θα υπήρχαν σχεδιαστές, αρχιτέκτονες,
δε θα υπήρχαν λιανοπωλητές, καθαριστές,
δε θα υπήρχαν φρουροί ασφαλείας.
Όλες οι θέσεις εργασίας θα είχαν εξαφανιστεί!
Πόσο συχνά αλλάζετε τα κινητά σας;
Κάθε 18 μήνες. -Μια φορά το χρόνο. -Μια φορά το χρόνο. -Μια φορά το χρόνο;
Σήμερα, η προγραμματισμένη βραχυβιότητα αποτελεί,
αναπόσπαστο μέρος του προγράμματος σπουδών, στις σχολές σχεδιαστών και μηχανικών.
Ο Μπόρις Κνουφ διδάσκει την έννοια του «κύκλου ζωής» ενός προϊόντος,
ενός σύγχρονου ευφημισμού της «προγραμματισμένης βραχυβιότητας».
Αγόρασα για σας...
μερικά πράγματα: ένα τηγάνι, αλάτι...
πουκάμισο, ένα άλλο πουκάμισο...
Οι μαθητές μαθαίνουν να σχεδιάζουν για τον επιχειρηματικό κόσμο, μ' ένα και μόνο στόχο:
τις συχνά επαναλαμβανόμενες αγορές.
Θα σας τα δείξω κι εσείς θα μου πείτε τι σκέφτεστε. Πόσο καιρό θα κρατήσουν.
Για πόσο καιρό θα εξυπηρετούν.
Οι σχεδιαστές πρέπει να κατανοήσουν για ποια εταιρεία δουλεύουν.
Η επιχείρηση αποφασίζει, ακολουθώντας ένα επιχειρηματικό σχέδιο
πόσο συχνά θέλουμε να ανανεώνουμε τα προϊόντα τους.
Έτσι, δίνουν τις οδηγίες στους σχεδιαστές και αυτοί πρέπει να καταλάβουν
και να σχεδιάσουν το προϊόν με συγκεκριμένο τρόπο, ο οποίος να ταιριάζει ακριβώς με την
επιχειρηματική στρατηγική του πελάτη για τον οποίο εργάζονται.
Η προγραμματισμένη βραχυβιότητα βρίσκεται στη ρίζα της σημαντικής οικονομικής ανάπτυξης
που έλαβε χώρα στο Δυτικό κόσμο από τη δεκαετία του 1950.
Από τότε, η ανάπτυξη αποτελεί το "Άγιο Δισκοπότηρο" της οικονομίας μας.
Η λογική της αναπτυσσόμενης κοινωνίας, δεν είναι μόνο να αναπτύσσεται για να καλύψει τη ζήτηση
αλλά να αναπτύσσεται για χάρη της ανάπτυξης, απεριόριστη ανάπτυξη της παραγωγής
η οποία δικαιολογείται μέσω της απεριόριστης ανάπτυξης της κατανάλωσης.
Ο Σερζ Λατούς είναι γνωστός επικριτής της κοινωνίας της ανάπτυξης
και έχει γράψει εκτενώς σχετικά με τους μηχανισμούς της.
Οι τρεις θεμελιώδεις παράγοντες είναι: η διαφήμιση, η προγραμματισμένη βραχυβιότητα και η πιστοληπτική ικανότητα.
Κάπου στην τελευταία γενιά, ο σκοπός της ζωής μας,
φαίνεται να είναι να αγοράζουμε πράγματα που δε χρειαζόμαστε, με πίστωση,
Αυτό, κατά τη γνώμη μου, δεν έχει κανένα νόημα.
Οι επικριτές της κοινωνίας της ανάπτυξης, σημειώνουν ότι μακροχρόνια δεν είναι βιώσιμη,
γιατί βασίζεται σε μια κραυγαλέα αντίφαση.
Όποιος νομίζει ότι η απεριόριστη ανάπτυξη είναι σύμφωνη με έναν πεπερασμένο πλανήτη,
είναι ή τρελός, ή οικονομολόγος.
Το δράμα είναι, ότι σήμερα έχουμε γίνει όλοι οικονομολόγοι.
Γιατί κάθε τρία λεπτά, κάπου στον κόσμο, δημιουργείται ένα νέο προϊόν;
Είναι απαραίτητο;
Νομίζω ότι πολλοί άνθρωποι έχουν συνειδητοποιήσει ότι τα πράγματα πρέπει να αλλάξουν,
όταν οι πολιτικοί τους λένε ότι ο καλύτερος τρόπος για την επανεκκίνηση της οικονομίας, είναι να πάνε για ψώνια ή να αρχίσουν να καταναλώνουν.
Με αυτή την κοινωνία της ανάπτυξης, καθόμαστε σ' ένα σπορ αυτοκίνητο
χωρίς πια οδηγό, που τρέχει με τη μέγιστη ταχύτητα
και τελικά θα συντριβεί σ' έναν τοίχο ή θα πέσει από ένα γκρεμό.
Ψάχνοντας στα εγχειρίδια επισκευής διαφόρων εκτυπωτών
ο Μάρκος αντιλαμβάνεται ότι η διάρκεια ζωής πολλών εκτυπωτών
έχει καθοριστεί εξ αρχής από τους μηχανικούς.
Διάρκεια ζωής προϊόντος: 18.000 σελίδες
5 έτη χρήσης.
Το πέτυχαν προσθέτοντας ένα τσιπ βαθιά μέσα στον εκτυπωτή.
Βρήκα ένα τσιπ που ονομάζεται "EEPROM" που αποθηκεύει τον αριθμό των εκτυπώσεων.
Όταν ο χρήστης φτάσει τον προκαθορισμένο αριθμό εκτυπώσεων, ο εκτυπωτής κλειδώνει.
"Ο άνθρωπος με το λευκό κοστούμι"
Πώς αισθάνονται οι μηχανικοί όταν σχεδιάζουν προϊόντα με σκοπό να χαλάσουν;
Αυτό το δίλημμα αποτυπώνεται σε μια Βρετανική ταινία του 1951,
στην οποία ένας νεαρός χημικός εφευρίσκει ένα άφθαρτο νήμα.
Πιστεύει ότι έκανε μια μεγάλη ανακάλυψη.
ΑΦΘΑΡΤΟ ΝΗΜΑ ΤΡΟΜΑΖΕΙ ΤΙΣ ΠΟΛΕΙΣ ΤΗΣ ΚΛΩΣΤΟΫΦΑΝΤΟΥΡΓΙΑΣ
Αλλά δεν είναι όλοι ευχαριστημένοι με αυτή την ανακάλυψη.
Σύντομα, καταδιώκεται όχι μόνο απ' τους εργοστασιάρχες,
αλλά και απ' τους εργαζόμενους, που φοβούνται για τις θέσεις εργασίας τους.
Πραγματικά ενδιαφέρον. Μου θυμίζει κάτι που συνέβη πραγματικά στη βιομηχανία της κλωστοϋφαντουργίας.
Το 1940, ο γίγαντας της βιομηχανίας χημικών DuPont ανακοινώνει την εφεύρεση της επαναστατικής συνθετικής ίνας: νάιλον!
Τα κορίτσια χαίρονται τις νέες άφθαρτες κάλτσες, αλλά η χαρά δε θα διαρκέσει για πολύ.
Ο πατέρας μου δούλευε στην DuPont, πριν και μετά τον πόλεμο, στο τμήμα του νάιλον,
και μου είπε ότι, όταν πρωτοεμφανίστηκε το νάιλον,
και προσπαθούσαν να το χρησιμοποιήσουν για την παραγωγή καλτσών,
ζήτησε από τους ανθρώπους στο τμήμα του, να πάρουν αυτές τις κάλτσες στα σπίτια τους
για να τις δοκιμάσουν οι σύζυγοι και τα κορίτσια τους.
Ο πατέρας μου τις έφερε στη μητέρα μου
και ήταν ενθουσιασμένη με αυτά τα πρώτα προϊόντα, επειδή ήταν τόσο ανθεκτικά.
Οι χημικοί της DuPont είχαν κάθε λόγο να είναι υπερήφανοι για το επίτευγμά τους,
καθώς δοκίμαζαν την αντοχή των νάιλον καλτσών ακόμη και οι άνδρες.
Το πρόβλημα ήταν ότι κρατούσαν πάρα πολύ καιρό.
Οι γυναίκες ήταν πανευτυχείς, διότι δεν έφευγαν πόντοι.
Δυστυχώς, αυτό σήμαινε ότι οι παραγωγοί των καλτσών δε θα πωλούσαν πολλές.
Η DuPont έδωσε νέες οδηγίες στον πατέρα της Νικόλ Φοξ και στους συνεργάτες του.
Οι άνθρωποι στο τμήμα του, έπρεπε να επιστρέψουν στο σχεδιαστήριο,
και να προσπαθήσουν να κάνουν τις ίνες πιο αδύνατες
και να παράγουν κάτι που θα ήταν πιο ευαίσθητο και θα έφευγαν πόντοι
κι έτσι οι κάλτσες δε θα διαρκούσαν τόσο πολύ.
Οι ίδιοι χημικοί που χρησιμοποίησαν τις γνώσεις τους, για να παράγουν ανθεκτικά καλσόν,
ακολούθησαν το πνεύμα των καιρών και τις έκαναν πιο ευαίσθητες.
Το άφθαρτο νήμα εξαφανίσθηκε απ' τη βιομηχανία, όπως ακριβώς και στην ταινία.
Χρειαζόμαστε τον έλεγχο αυτής της εφεύρεσης.
Τον πλήρη έλεγχο!
Εάν θέλετε να διπλασιάσετε το ποσό της συμφωνίας, εμείς θα πληρώσουμε.
Ένα τέταρτο του εκατομμυρίου!
- Για να την κρατήσω κρυφή; - Ναι!
Πώς όπως αισθάνονταν οι χημικοί της DuPont μειώνοντας εσκεμμένα το χρόνο ζωής ενός προϊόντος;
Πρέπει να ήταν απογοητευτικό για τους μηχανικούς
να πρέπει να χρησιμοποιήσουν τις γνώσεις τους για να δημιουργήσουν ένα υποδεέστερο προϊόν,
ενώ είχαν εργαστεί τόσο σκληρά για να δημιουργήσουν ένα καλό προϊόν.
Αλλά, ίσως έτσι να το βλέπουν αυτοί που είναι εκτός.
Πιθανότατα, έπρεπε να κάνουν απλά τη δουλειά τους.
Να το κάνουν ανθεκτικό ή να το κάνουν αδύνατο - ήταν η δουλειά τους.
Οι μηχανικοί είχαν τότε, πραγματικά περίπλοκα ηθικά διλήμματα.
Η σύγκρουση με την προγραμματισμένη βραχυβιότητα
τους ανάγκασε να εξετάσουν τις πιο βασικές ηθικές αρχές τους.
Υπάρχει μια παλιά σχολή μηχανικών που πιστεύει ότι
θα πρέπει να δημιουργούν εξαιρετικά προϊόντα που ποτέ δεν θα χαλάνε
και υπάρχει μια νέα σχολή μηχανικών που καθοδηγείται από την αγορά,
οι οποίοι προφανώς ενδιαφέρονται για την παραγωγή προϊόντων που να είναι όσο το δυνατό πιο αναλώσιμα.
Από αυτή την αντιπαράθεση επικράτησε η νέα σχολή μηχανικών.
«Ο Θάνατος του Εμποράκου»
Η προγραμματισμένη βραχυβιότητα δεν επηρέασε μόνο τους μηχανικούς.
Η απογοήτευση των απλών καταναλωτών απηχείται στο κλασικό έργο του Άρθουρ Μίλλερ,
«Ο Θάνατος του Εμποράκου».
Όπως ο Γουίλι Λόμαξ, έτσι και οι καταναλωτές μπορούν μόνο να παραπονούνται.
Θα 'θελα, έστω μια φορά στη ζωή μου, να ξεπληρώσω κάτι πριν χαλάσει!
Είμαι πάντα σε έναν αγώνα δρόμου με τη μάντρα!
Μόλις ξεπλήρωσα το αυτοκίνητο και είναι στα τελευταία του!
Το Ψυγείο! Καταναλώνει τους ιμάντες σα μανιακός!
Τα έχουν υπολογίσει αυτά.
Τα έχουν υπολογίσει, έτσι όταν τα ξεπληρώσεις είναι ήδη για πέταμα.
Λίγοι καταναλωτές γνωρίζουν ότι από την άλλη πλευρά του Σιδηρού Παραπετάσματος
στις χώρες του Ανατολικού Μπλοκ,
υπήρχε μια ολόκληρη οικονομία χωρίς την προγραμματισμένη βραχυβιότητα.
Η κομμουνιστική οικονομία δεν καθοριζόταν από την ελεύθερη αγορά,
αλλά σχεδιαζόταν κεντρικά από το κράτος.
Ήταν αναποτελεσματική και υπέφερε από χρόνια έλλειψη πρώτων υλών.
Σ' ένα τέτοιο σύστημα, η προγραμματισμένη βραχυβιότητα δεν είχε κανένα νόημα.
Στην πρώην Ανατολική Γερμανία, την πιο αποτελεσματική κομμουνιστική οικονομία,
οι επίσημες προδιαγραφές όριζαν ότι τα ψυγεία και τα πλυντήρια ρούχων
θα έπρεπε να λειτουργούν για 25 χρόνια.
Αυτό είναι ένα ψυγείο της Λ.Δ.Γ. Το αγόρασα το 1985.Είναι, επομένως, τουλάχιστον 24 ετών.
Η λάμπα έχει την ίδια ηλικία. Δεν την έχω αντικαταστήσει. Είναι σχεδόν 25 ετών!
Το 1981 ένα εργοστάσιο λαμπτήρων στο Ανατολικό Βερολίνο λάνσαρε ένα λαμπτήρα μακράς διαρκείας.
Τον παρουσίασε σε μια διεθνή έκθεση φωτισμού
αναζητώντας αγοραστές στη Δύση.
Όταν οι Ανατολικο-Γερμανοί κατασκευαστές λαμπτήρων παρουσίασαν το λαμπτήρα μακράς διαρκείας στην έκθεση στο Ανόβερο
οι Δυτικοί συνάδελφοί τους, τους είπαν: «Θα μείνετε χωρίς δουλειά».
Οι Ανατολικο-Γερμανοί μηχανικοί της "Narva" απάντησαν: «Όχι, ακριβώς το αντίθετο».
«...εξοικονομώντας πόρους και βολφράμιο...»
«...θα κρατήσουμε τις δουλειές μας.»
Οι Δυτικοί αγοραστές απέρριψαν τον λαμπτήρα.
Το 1989 γκρεμίστηκε το Τοίχος του Βερολίνου, το εργοστάσιο έκλεισε
και σταμάτησαν να παράγονται οι Ανατολικο- Γερμανικές λαμπτήρες μακράς διάρκειας.
Σήμερα, μπορεί κανείς να τις δει μόνο σε εκθέσεις και σε μουσεία.
Είκοσι χρόνια μετά την πτώση του Τείχους του Βερολίνου,
ο καταναλωτισμός είναι τόσο ξέφρενος στην Ανατολή, όσο είναι και στη Δύση.
Αλλά υπάρχει μια διαφορά: Στην εποχή του διαδικτύου
οι καταναλωτές είναι πρόθυμοι να πολεμήσουν ενάντια στην προγραμματισμένη βραχυβιότητα.
Η πρώτη ταινία που φτιάξαμε έγινε μεγάλη επιτυχία. Ήταν μια ταινία για το iPod.
Ήμουν εντελώς απένταρος, όταν αγόρασα αυτό το iPod για περίπου 400 ή 500 δολάρια.
Περίπου οκτώ μήνες αργότερα, ίσως δώδεκα μήνες, τέλειωσε η μπαταρία.
Κάλεσα την Apple και ζήτησα να μου αντικαταστήσουν την μπαταρία.
Η πολιτική της, την εποχή εκείνη, ήταν να λένε στους πελάτες να αγοράσουν ένα νέο iPod.
- Πρέπει να αγοράσετε ένα καινούργιο. - Δεν προσφέρει η Apple... - Όχι!
- Δεν προσφέρει η Apple νέα μπαταρία για το iPod; - Όχι.
Δεν με ενόχλησε που χάλασε η μπαταρία
γιατί... και στο κινητό μου, το Nokia, χάλασε η μπαταρία και αγόρασα καινούργια.
Ακόμα και στο φορητό μου υπολογιστή της Apple, αν χαλάσει η μπαταρία, θα την αντικαταστήσουν.
Αλλά στο iPod, αυτή την ακριβή συσκευή,
αν χαλάσει η μπαταρία, θα πρέπει να αντικατασταθεί... ολόκληρη τη συσκευή!
Και έτσι, ο αδελφός μου είχε την ιδέα να κάνουμε μια ταινία γι' αυτό.
Ψεκάσαμε με διάτρητο αχνάρι όλες τις διαφημίσεις iPod που βρήκαμε στην πόλη:
"Οι αναντικατάστατες μπαταρίες του iPod διαρκούν μόνο 18 μήνες."
Βάλαμε το βίντεο στη σελίδα μας www.ipodsdirtysecret.com
Τους πρώτους μήνες, σε έξι εβδομάδες, είχε 5-6 εκατομμύρια προβολές.
και ο δικτυακός μας τόπος τρελάθηκε.
Μια δικηγόρος από το Σαν Φρανσίσκο, η Ελίζαμπεθ Πρίτζκερ, έμαθε για το βίντεο
και μαζί με τους συνεργάτες της, αποφάσισε να μηνύσει την Apple για τη διάρκεια ζωής της μπαταρίας των iPod.
Μισό αιώνα μετά την υπόθεση των λαμπτήρων η προγραμματισμένη βραχυβιότητα ήρθε και πάλι στα δικαστήρια.
Όταν ξεκινήσαμε τη διαδικασία, δύο χρόνια μετά την εμφάνιση του iPod
η Apple είχε πουλήσει περισσότερα από 3 εκατ. iPods σε όλες τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Πολλοί από τα τρία εκατομμύρια ιδιοκτήτες iPod είχαν προβλήματα με την μπαταρία
και ήταν έτοιμοι να κάνουν μήνυση.
Ένας απ΄ αυτούς ήταν ο Άντριου Γουέστλεϊ.
Ανάμεσα στους καταναλωτές που μας κάλεσαν, εμείς επιλέξαμε
άτομα που θα λειτουργούσαν ως εκπρόσωποι μιας ομάδας πολιτών.
Αυτή η δράση μιας ομάδας πολιτών είναι κάτι πραγματικά μοναδικό στις ΗΠΑ,
όπου μια μικρή ομάδα ανθρώπων αντιπροσωπεύει μια μεγάλη ομάδα ανθρώπων,
για να προβάλλει μια απαίτηση στο δικαστήριο.
Ο ρόλος μου, ήταν να αντιπροσωπεύσω ίσως δεκάδες χιλιάδες ανθρώπους.
Η υπόθεση έγινε γνωστή ως "Γουέστλεϊ κατά Apple".
Ο Άντριου Γουέστλεϊ, για λογαριασμό του ιδίου και όλων των υπολοίπων που βρίσκονται σε παρόμοια κατάσταση,
όταν οι φίλοι και η οικογένειά μου έμαθαν ότι ήταν μια μεγάλη υπόθεση,
σκέφθηκαν ότι έγινα ριζοσπάστης.
Ξέρετε, ότι έγινα η νέα Έριν Μπρόκοβιτς.
Το Δεκέμβριο του 2003,η Ελίζαμπεθ Πρίτζκερ υπέβαλε καταγγελία στο ειρηνοδικείο του Σαν Ματέο,
μόλις λίγα τετράγωνα μακριά από τα κεντρικά γραφεία της Apple.
Ζητήσαμε από την Apple πολυάριθμα τεχνικά έγγραφα
σχετικά με τη διάρκεια ζωής της μπαταρίας των iPod
και λάβαμε μια πληθώρα τεχνικών δεδομένων,
σχετικά με το σχεδιασμό της μπαταρίας, με τους ελέγχους της μπαταρίας
Και ανακαλύψαμε ότι
αυτός ο τύπος μπαταρίας λιθίου που είχε το iPod
σχεδιάστηκε συνειδητά, ώστε να έχει πραγματικά πολύ μικρή διάρκεια ζωής.
Πιστεύω πραγματικά ότι το iPod της Apple
έγινε εκ προθέσεως με προγραμματισμένη βραχυβιότητα.
Μετά από μερικούς έντονους μήνες, οι δύο πλευρές ήρθαν σε συμβιβασμό:
Η Apple συνέστησε υπηρεσία αντικατάστασης μπαταριών...
και παράτεινε την περίοδο εγγύησης στα 2 έτη.
Δόθηκε αποζημίωση στους ενάγοντες.
Ένα πράγμα που με απασχολεί προσωπικά, είναι ότι...
η Apple διαφημίζεται ως μια νέα, ενθουσιώδης, οραματίστρια εταιρεία,
και για μια τέτοια επιχείρηση, το να μην έχει μια καλή περιβαλλοντική πολιτική,
που να επιτρέπει στους καταναλωτές να επιστρέφουν τα προϊόντα...
για κατάλληλη ανακύκλωση και απόσυρση...
έρχεται πραγματικά σε αντίθεση με το μήνυμά της.
H προγραμματισμένη βραχυβιότητα παράγει μια σταθερή ροή αποβλήτων,
που μεταφέρονται στον Τρίτο Κόσμο, όπως στη Γκάνα της Αφρικής.
Πάνε πάνω από οκτώ ή εννέα χρόνια
που παρατήρησα ότι φθάνουν στη χώρα σωροί εμπορευματοκιβωτίων με ηλεκτρονικά απόβλητα.
Μιλάμε για παλιούς υπολογιστές, παλιές τηλεοράσεις,
που κανείς δεν τις θέλει στις ανεπτυγμένες χώρες.
Η μεταφορά ηλεκτρονικών αποβλήτων σε χώρες του τρίτου κόσμου
απαγορεύεται από το διεθνές δίκαιο.
Αλλά οι έμποροι χρησιμοποιούν ένα απλό τέχνασμα:
δηλώνουν τα απόβλητα ως μεταχειρισμένα αγαθά.
Πάνω από το 80% των ηλεκτρονικών αποβλήτων, που φθάνει στη Γκάνα,
δεν μπορεί να επισκευαστεί...
και ολόκληρα φορτία εμπορευματοκιβωτίων εγκαταλείπονται σε χωματερές σ' όλη τη χώρα.
Βρισκόμαστε στη χωματερή Αγκμπόγκμπλοσι.
Πριν είχαμε ένα πανέμορφο ποτάμι, τον Οντάου,
που περνούσε από αυτή την περιοχή.
Ήταν γεμάτο ζωή! Είχε τόσα πολλά ψάρια!
Μετά το σχολείο, όχι πολύ μακριά από εδώ,
ερχόμασταν να παίξουμε ποδόσφαιρο και να περπατήσουμε γύρω απ' το ποτάμι.
Οι ψαράδες οργάνωναν βαρκάδες. Το θυμάμαι πολύ καλά.
Αλλά, τώρα όλα τελείωσαν!
Και αυτό με στενοχωρεί πάρα πολύ, και με θυμώνει!
Σήμερα, δεν υπάρχουν πλέον μαθητές που να παίζουν εδώ μετά το σχολείο.
Αντ' αυτού, έρχονται νέοι από φτωχές οικογένειες, για να αναζητήσουν μεταλλικά υπολείμματα.
Καίνε, τα επικαλυμμένα με πλαστικό, καλώδια από τους πεταμένους υπολογιστές, για να πάρουν το μέταλλο.
Αυτό που απομένει, το μαζεύουν τα μικρότερα παιδιά που αναζητούν μικρά κομμάτια μετάλλου,
που μπορεί να άφησαν τα μεγαλύτερα αγόρια.
Εκείνοι που βρίσκονται πίσω από τη μεταφορά λένε:
"Προσπαθούμε να γεφυρώσουμε το ψηφιακό χάσμα μεταξύ της Ευρώπης, της Αμερικής και της Αφρικής, και φυσικά της Γκάνα."
Αλλά η αλήθεια είναι ότι οι υπολογιστές που μας στέλνουν εδώ, απλά δε λειτουργούν!
Δεν έχει κανένα νόημα να λαμβάνουμε ηλεκτρονικά απόβλητα που δε μας χρησιμεύουν σε τίποτε,
και κυρίως, που δεν τα παράξαμε εμείς και που η χώρα μας χρησιμοποιείται ως ένας παγκόσμιος σκουπιδοτενεκές!
Τα απόβλητα που, εδώ και τόσο καιρό στη βιομηχανική εποχή, ήταν κρυμμένα
έρχονται τώρα στη ζωή μας και εμείς δεν μπορούμε πλέον να τα παρακάμψουμε.
Η οικονομία των αποβλήτων φθάνει στο τέλος της,
διότι δεν έχουμε μέρος απόθεσης των αποβλήτων.
Νομίζω ότι τελικά συνειδητοποίησα ότι
ο πλανήτης στον οποίο ζούμε δεν μπορεί να αντέξει για πάντα.
Υπάρχουν όρια για τους φυσικούς πόρους...
και υπάρχουν όρια για τις πηγές ενέργειας που διαθέτουμε.
Οι απόγονοί μας δε θα μας συγχωρήσουν ποτέ!
Θα καταδικάσουν σίγουρα τη σπατάλη
και τον τρόπο ζωής των ανθρώπων στις ανεπτυγμένες χώρες.
Άνθρωποι σ' όλο τον κόσμο άρχισαν τη δράση ενάντια στην προγραμματισμένη βραχυβιότητα.
Ο Μάικ Άνανε αγωνίζεται για να σταματήσει η μεταφορά των σκουπιδιών.
Ξεκίνησε με τη συλλογή πληροφοριών.
Εδώ, κρατώ τα ηλεκτρονικά απόβλητα που έχουν ετικέτες ιδιοκτησίας.
Εδώ γράφει: "AMU-Centre Nordvest-Sjaelland". Είναι από τη Δανία.
Αυτό είναι από τη Γερμανία. Το έστειλαν εδώ ως σκουπίδι!
"Κολλέγιο του Γουέστμινστερ."
Apple, η εταιρεία που ισχυρίζεται ότι είναι τόσο οικολογική...
Υπάρχουν πολλά προϊόντα της Apple, που πετιούνται εδώ.
Έχω μια βάση δεδομένων με ετικέτες ιδιοκτησίας.
Διευθύνσεις και αριθμούς τηλεφώνου των εταιρειών στις οποίες ανήκαν...
τα ηλεκτρονικά απόβλητα που πετάχτηκαν στην Γκάνα.
Ο Μάικ Άνανε σκοπεύει να χρησιμοποιήσει αυτές τις πληροφορίες...
ως αποδεικτικά στοιχεία στο δικαστήριο.
Πρέπει να δράσουμε.
Πρέπει να μηνύσουμε ανθρώπους...
για να σταματήσει η μεταφορά ηλεκτρονικών αποβλήτων στην Γκάνα.
Ο Μάρκος είναι και πάλι στο Διαδίκτυο αναζητώντας τρόπο για να επεκτείνει τη διάρκεια ζωής του εκτυπωτή του.
Ανακάλυψε μια ρωσική ιστοσελίδα
που προσφέρει ένα δωρεάν πρόγραμμα, για εκτυπωτές που έχουν τσιπ με μετρητή.
Ο προγραμματιστής μπήκε στον κόπο να εξηγήσει τα προσωπικά του κίνητρα:
Συμβαίνει λόγω κακής κατασκευής.
Αυτό θέλουν οι επιχειρήσεις τους.
Όχι ένα καλό προϊόν, για το χρήστη και το περιβάλλον.
Έτσι βρήκα τρόπο να δημιουργήσω ένα πρόγραμμα φιλικό προς το χρήστη...
που να επιτρέπει στους χρήστες να μηδενίζουν τον ενσωματωμένο μετρητή.
Ο Μάρκος δεν ξέρει αν του κάνει,
αλλά κατεβάζει το λογισμικό.
Από ένα μικρό χωριό στη Γαλλία,ο Τζον Σάκαρα μάχεται κατά της προγραμματισμένης βραχυβιότητας.
βοηθώντας ανθρώπους απ΄ όλο τον κόσμο, να ανταλλάξουν επιχειρηματικές και σχεδιαστικές ιδέες.
Σε όλες τις φτωχότερες χώρες τα πράγματα επισκευάζονται αυτομάτως.
Σε όλες τις φτωχότερες χώρες τα πράγματα επισκευάζονται αυτομάτως.
Η ιδέα να πεταχθεί ένα προϊόν απλά και μόνο επειδή έσπασε,
είναι πραγματικά αδιανόητη για τους ανθρώπους στο Νότο.
Στην Ινδία υπάρχει μια ειδική λέξη: "τζουγκάαντ"
που περιγράφει την παράδοση της ικανότητας επισκευής πραγμάτων,
άσχετα με την πολυπλοκότητά τους.
Προσπαθούμε να βρούμε ανθρώπους στον κόσμο, οι οποίοι κάνουν δουλειά,
αντί απλά να μιλάνε ή να κάνουν αφηρημένες δηλώσεις...
για το πόσο απαίσια είναι τα πράγματα ή για το τι πρέπει να αλλάξει.
Ένας απ' αυτούς τους ανθρώπους είναι ο Γουόρνερ Φίλιπς
απόγονος της δυναστείας των κατασκευαστών των λαμπτήρων.
Θυμάμαι ότι ο παππούς μου με πήρε σε ένα απ'τα εργοστάσια της Philips στο Αϊντχόφεν
για να μου δείξει πως γινόταν η μαζική παραγωγή των λαμπτήρων φωτισμού στα εργοστάσια.
Μου άρεσε πάρα πολύ.
Σχεδόν 100 χρόνια μετά τη δημιουργία του καρτέλ των λαμπτήρων φωτισμού...
ο Γουόρνερ Φίλιπς ακολουθεί την οικογενειακή παράδοση,
αλλά με μια διαφορετική προσέγγιση:
Παράγει λαμπτήρες LED που κρατούν 25 χρόνια.
Δεν υπάρχει ο πράσινος κόσμος και ο επιχειρηματικός κόσμος.
Νομίζω ότι οι επιχειρήσεις και η αειφόρος ανάπτυξη συμβαδίζουν.
Στην πραγματικότητα, αποτελεί το καλύτερο θεμέλιο για να οικοδομηθεί πάνω της μια επιχείρηση.
Και πιστεύω ότι, ο μόνος πραγματικός τρόπος για να γίνει αυτό, είναι να λαμβάνουμε υπόψη
το πραγματικό κόστος των χρησιμοποιούμενων πόρων και την κατανάλωση ενέργειας, καθώς και την έμμεση κατανάλωση ενέργειας για τις μεταφορές.
Εάν οι μεταφορείς υπολόγιζαν το πραγματικό κόστος της μεταφοράς,-για να μην αναφέρουμε το γεγονός ότι το πετρέλαιο
είναι μη ανανεώσιμη πηγή ενέργειας-και ότι δεν υπάρχει πραγματικό υποκατάστατο γι αυτό
τότε το κόστος των μεταφορών θα ήταν 20 έως 30 φορές υψηλότερο.
Αν υπολογιστούν όλα αυτά για κάθε προϊόν που παράγεται,
τότε οι παραγωγοί και οι επιχειρηματίες σε όλο τον κόσμο, θα έχουν ένα τεράστιο κίνητρο...
να κάνουν τα πράγματα να διαρκούν για πάντα.
Η μάχη κατά της προγραμματισμένης βραχυβιότητας...
μπορεί να επιτευχθεί με μια νέα προσέγγιση, στο σχεδιασμό και την παραγωγή των καταναλωτικών προϊόντων.
Μια νέα έννοια που ονομάζεται "Από το λίκνο στο λίκνο"
υποστηρίζει ότι, αν τα εργοστάσια λειτουργούσαν όπως η φύση,
ή ίδια η προγραμματισμένη βραχυβιότητα θα αχρηστευόταν!
Όταν μιλάμε για «προστασία του περιβάλλοντος», σκεπτόμαστε: εξοικονόμηση, στέρηση, ελαχιστοποίηση, μηδενικά απόβλητα, κ.λ.π.
Αλλά αν κοιτάξουμε τη φύση την άνοιξη, για παράδειγμα, μια κερασιά:
ούτε εξοικονομεί, ούτε στερείται.
Η φύση παράγει σε αφθονία, αλλά τα άνθη που πέφτουν, τα νεκρά φύλλα κι άλλα απορριφθέντα υλικά δεν είναι απόβλητα.
Γίνονται θρεπτικές ουσίες για άλλους οργανισμούς. Ένας κύκλος.
Η φύση δεν παράγει απόβλητα, παράγει μόνο θρεπτικά συστατικά.
Η Braungart πιστεύει ότι η βιομηχανία μπορεί να μιμηθεί τον ενάρετο κύκλο της φύσης.
Απέδειξε ότι αυτό είναι δυνατό, όταν επανασχεδίασε τη διαδικασία παραγωγής,
μιας ελβετικής εταιρείας κλωστοϋφαντουργίας.
Αν, για παράδειγμα, ντύνεις έναν καναπέ ή μια καρέκλα, με ένα τέτοιο ύφασμα
τα ρετάλια είναι τόσο τοξικά, που πρέπει να τα χειριστείς ως επικίνδυνα απόβλητα.
Η Braungart ανακάλυψε ότι η βιομηχανία χρησιμοποιούσε συστηματικά εκατοντάδες ιδιαιτέρως τοξικά χρώματα και χημικά.
Για την παραγωγή των νέων υφασμάτων η Braungart μείωσε αυτή τη λίστα
σε μόνο 36 ουσίες, που είναι όλες βιοδιασπώμενες.
Τώρα επιλέγουμε συστατικά, που μπορούν να καταναλωθούν. Μπορείτε, αν θέλετε, να τα κόψετε και να τα βάλετε στο μούσλι σας.
Σε μια «κοινωνία σκουπιδιών», ένα βραχύβιο προϊόν δημιουργεί το πρόβλημα των απορριμμάτων.
Αλλά, αν η κοινωνία παράγει θρεπτικά συστατικά, τότε τα βραχύβια προϊόντα μετατρέπονται σε κάτι νέο.
Για τους πιο ριζοσπάστες κριτικούς της προγραμματισμένης βραχυβιότητας η αλλαγή των διαδικασιών της παραγωγής, δεν είναι αρκετή.
Χρειάζεται επανασχεδιασμός της οικονομίας και των αξιών μας.
Αυτή είναι μια αληθινή επανάσταση, μια πολιτισμική επανάσταση,
γιατί είναι μια αλλαγή των προτύπων και της νοοτροπίας.
Η επανάσταση αυτή ονομάζεται "απο-ανάπτυξη".
Ο Σερζ Λατούς ταξιδεύει από συνέδριο σε συνέδριο,
εξηγώντας πώς να εγκαταλείψουμε οριστικά την κοινωνία της ανάπτυξης.
Η "απο-ανάπτυξη" είναι ένα προκλητικό σύνθημα που επιχειρεί να καταστρέψει τον τρόπο σκέψης
κατά τον οποίο είναι δυνατή και βιώσιμη η απεριόριστη ανάπτυξη.
Επισημαίνει την ανάγκη αλλαγής της λογικής μας.
Η κύρια ιδέα της "από-ανάπτυξης" συνοψίζεται σε μία λέξη, "μείωση".
Μείωση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων, μείωση των αποβλήτων, μείωση της υπέρ-παραγωγής και της υπέρ-κατανάλωσης.
Αν μειώσουμε την κατανάλωση και την παραγωγή, θα έχουμε περισσότερο ελεύθερο χρόνο,
προκειμένου να αναπτύξουμε άλλες μορφές πλούτου, που έχουν το πλεονέκτημα να μην εξαντλούνται από τη χρήση τους,
όπως, για παράδειγμα, η φιλία, η γνώση...
Όλο και περισσότερο βασιζόμαστε σε αντικείμενα,
για να αποκτήσουμε αυτοεκτίμηση και ταυτότητα.
Αυτό είναι εν μέρει συνέπεια του ότι καταστρέψαμε όλα αυτά που μας έδιναν ταυτότητα,
όπως η συμμετοχή στην κοινότητα, η σχέση με τη γη, ή...
όλα αυτά τα κοινωνικά αγαθά που αντικαταστάθηκαν από τον καταναλωτισμό.
Αν η ευτυχία εξαρτιόταν από το επίπεδο της κατανάλωσης,
θα έπρεπε να είμαστε απόλυτα ευτυχείς,
διότι ξοδεύουμε 26 φορές περισσότερο από την εποχή του Καρλ Μαρξ.
Αλλά όλες οι δημοσκοπήσεις δείχνουν, ότι οι άνθρωποι δεν είναι 26 φορές πιο ευτυχισμένοι.
Διότι η ευτυχία είναι πάντα υποκειμενική.
Οι επικριτές της "από-ανάπτυξης" φοβούνται ότι θα μπορούσε να καταστρέψει την οικονομία μας
και να μας επαναφέρει στη λίθινη εποχή.
Η επιστροφή σε μια βιώσιμη κοινωνία, που δε θα καταστρέφει τον πλανήτη,
δεν σημαίνει επιστροφή στην Εποχή του Λίθου, αλλά επιστροφή λαμβάνοντας υπ΄όψη τις παραμέτρους μιας χώρας όπως η Γαλλία, πίσω στο 1960.
Αυτή δεν είναι η Εποχή του Λίθου.
Η κοινωνία της "από-ανάπτυξης" πραγματοποιεί το όραμα του Γκάντι, ο οποίος είπε:
"Ο κόσμος είναι αρκετά μεγάλος για να ικανοποιήσει τις ανάγκες όλων,
αλλά θα είναι πάντα πολύ μικρός για να ικανοποιήσει την απληστία κάποιων."
Ο Μάρκος εγκαθιστά το ρωσικό δωρεάν πρόγραμμα στον υπολογιστή του.
Το νέο λογισμικό, του δίνει τη δυνατότητα να μηδενίσει το μετρητή του τσιπ του εκτυπωτή.
Ο εκτυπωτής ξεκλειδώνει αμέσως!
Τ Ε Λ Ο Σ ;
μετάφραση Α.Α.Κ & σε μερικά μέρει ΤΕΛΙΣΤΑΛΟΝΕs