Tip:
Highlight text to annotate it
X
Μετάφραση: Dionysios Stefanakis Επιμέλεια: Manos Androulakakis
Λοιπόν, είμαστε στο 2009.
Και είναι τα 200 χρόνια από τον Κάρολο Δαρβίνο.
Ανά τον κόσμο, επιφανείς εξελικτικοί
αγωνιούν να τα γιορτάσουν.
Και αυτό που σχεδιάζουν να κάνουν είναι να μας διαφωτίσουν,
σχεδόν σε κάθε τι που αφορά
τον Δαρβίνο και τη ζωή του
και το πώς άλλαξε τη σκέψη μας.
Λέω σχεδόν σε κάθε τι,
γιατί υπάρχει μία πλευρά αυτής της ιστορίας
την οποία δεν έχουμε διαλευκάνει.
Και δείχνουν να αγωνιούν να το αποφύγουν
και να μιλήσουν για κάτι άλλο.
Επομένως θα μιλήσω εγώ γι' αυτό.
Είναι το ερώτημα, γιατί είμαστε τόσο διαφορετικοί από τους χιμπατζήδες.
Η γενετική συνεχώς μας λέει
πόσο εξαιρετικά στενά συγγενεύουμε, σχεδόν καμία γονιδιακή διαφορά,
πολύ μα πολύ στενή συγγένεια.
Και ωστόσο, όταν κοιτάς τους φαινότυπους,
εδώ ένας χιμπατζής, εδώ ένας άνθρωπος,
είναι εκπληκτικά διαφορετικοί,
καμία ομοιότητα.
Δεν μιλάω για ελαφριά πράγματα,
την κουλτούρα ή την ψυχολογία ή τη συμπεριφορά.
Μιλάω για βασικές, ουσιώδεις,
μετρήσιμες φυσικές διαφορές.
Εκείνοι, αυτός εδώ,
είναι μαλλιαρός και περπατάει στα τέσσερα.
Εκείνος είναι γυμνός, δίποδος. Γιατί;
Εννοώ -
(Γέλια)
αν είμαι καλός Δαρβινιστής, πρέπει να πιστεψω
ότι υπάρχει λόγος γι' αυτό.
Αν αλλάξαμε τόσο πολύ, κάτι πρέπει να συνέβη.
Τι συνέβη;
Πριν από 50 χρόνια, αυτό ήταν ένα γελοιωδώς απλό ερώτημα.
Όλοι ήξεραν την απάντηση.
Ήξεραν τι συνέβη.
Ο πρόγονος των πιθήκων έμεινε στα δέντρα.
Ο δικός μας πρόγονος βγήκε έξω στην πεδιάδα.
Αυτό εξηγούσε τα πάντα.
Έπρεπε να σηκωθούμε στα πόδια μας, για να διακρίνουμε πάνω από το ψιλό γρασίδι
ή για να κυνηγήσουμε ζώα
ή για να έχουμε τα χέρια μας ελεύθερα για όπλα.
Και ζεσταθήκαμε τόσο πολύ στο κυνήγι,
που αναγκαστήκαμε να βγάλουμε το γούνινο πανωφόρι μας και να το πετάξουμε.
Όλοι το ήξεραν αυτό, για γενιές ολόκληρες.
Αλλά αργότερα, τη δεκαετία του '90, κάτι άρχισε να αποκαλύπτεται.
Οι ίδιοι οι παλαιοντολόγοι κοίταξαν λίγο πιο προσεκτικά
την σχετική μικρο-πανίδα
που ζούσε στον ίδιο χρόνο και τόπο με τα ανθρωποειδή.
Και δεν ήταν είδη σαβάνας.
Και κοίταξαν τα φυτοφάγα. Και δεν ήταν φυτοφάγα σαβάνας.
Και ήταν τόσο έξυπνοι που βρήκαν έναν τρόπο να αναλύσουν
απολιθωμένη γύρη.
Σοκ, τρόμος.
Η απολιθωμένη γύρη δεν προερχόταν από βλάστηση σαβάνας.
Κάποια προερχόταν ακόμα και από κληματσίδες,
αυτά τα πράγματα που πλέκονται στη μέση της ζούγκλας.
Έτσι βρισκόμαστε σε μία κατάσταση όπου
γνωρίζουμε ότι οι πρώτοι μας πρόγονοι
περπατούσαν στα τέσσερα ανάμεσα στα δέντρα,
πριν ακόμη το οικοσύστημα της σαβάνας αρχίσει να υφίσταται.
Αυτό δεν είναι κάτι που σκαρφίστηκα.
Δεν είναι θεωρία της μειοψηφίας.
Όλοι συμφωνούν με αυτήν.
Ο καθηγητής Τομπάιας ήρθε από τη Νότιο Αφρική
και μίλησε στο University College του Λονδίνου.
Είπε: «Όσα σας έλεγα τα τελευταία 20 χρόνια,
ξεχάστε τα. Ήταν λάθος.
Πρέπει να γυρίσουμε στο μηδέν και να ξαναρχίσουμε από εκεί».
Τον έκανε πολύ αντιδημοφιλή. Δεν ήθελαν να ξεκινήσουν πάλι από το μηδέν.
Εννοώ, είναι τρομερό πράγμα να συμβεί.
Έχεις αυτό το όμορφο επιστημονικό μοντέλο.
Το πιστεύεις για γενιές.
Κανένας δεν το έχει αμφισβητήσει.
Έχεις χτίσει ευφάνταστα πράγματα πάνω του,
βασιζόμενος σε αυτό, σαν να είναι βράχος.
Και τώρα φεύγει κάτω από τα πόδια σου.
Τι κάνεις; Τι κάνει ένας επιστήμονας σε αυτή την περίπτωση;
Λοιπόν, ξέρουμε την απάντηση, διότι
ο Τόμας Σ. Κουν
έγραψε μια γόνιμη διατριβή
σχετικά με αυτό το 1962.
Είπε ότι αυτό που κάνουν οι επιστήμονες,
όταν ένα μοντέλο αποτυγχάνει,
είναι, μαντέψτε, συνεχίζουν σαν να μη συνέβη τίποτα.
(Γέλια)
Εάν δεν έχουν το μοντέλο, δεν μπορούν να κάνουν την ερώτηση.
Έτσι λένε: «Ναι, είναι λάθος,
αλλά υποθέτοντας ότι είναι σωστό...»
(Γέλια)
Και η μόνη επιλογή που έχουν
είναι να σταματήσουν να κάνουν τις ερωτήσεις.
Αυτό λοιπόν έχουν κάνει τώρα.
Γι' αυτό δεν τους ακούς να μιλάνε γι' αυτό. Είναι χθεσινή ερώτηση.
Κάποιοι την έχουν αναγάγει σε αρχή.
Είναι αυτό που πρέπει να κάνουμε.
Ο Άαρον Φίλερ από το Χάρβαρντ είπε:
«Δεν είναι καιρός να σταματήσουμε να μιλάμε για επιλεκτικές πιέσεις;
Εννοώ, γιατί να μην μιλήσουμε πράγματα όπως τα χρωμοσώματα και τα γονίδια.
Και απλά να καταγράψουμε ό,τι βλέπουμε».
Θα τρίζουν τα κόκαλα του Κάρολου Δαρβίνου!
Ήξερε τα πάντα για αυτήν την επιστήμη.
Την αποκαλούσε ελεύθερη υποθετική επιστήμη.
Και την περιφρονούσε από τα βάθη της καρδιάς του.
Και εάν θα πείτε:
«Θα σταματήσω να μιλάω για επιλεκτικές πιέσεις»
μπορείτε να πάρετε το βιβλίο «Η καταγωγή των ειδών» και να το πετάξετε έξω από το παράθυρο,
γιατί περιγράφει επιλεκτικές πιέσεις και μόνο.
Και η ειρωνεία είναι,
πως αυτό είναι μια περίπτωση κατάρρευσης επιστημονικού μοντέλου,
όπου δεν χρειάζεται να περιμένουμε να εμφανιστεί ένα νέο μοντέλο.
Περίμενε ήδη ένα στο περιθώριο.
Περίμενε από το 1960,
όταν ο Άλιστερ Χάρντυ, ένας θαλάσσιος βιολόγος,
είπε: «Πιστεύω ότι αυτό που συνέβη,
ίσως οι πρόγονοι μας
είχαν μια πιο υδρόβια ύπαρξη,
για κάποιο χρονικό διάστημα».
30 χρόνια το κράτησε για τον εαυτό του.
'Όταν όμως το πήρε είδηση ο τύπος, άνοιξαν οι ασκοί του Αιόλου.
Όλοι οι συνάδελφοί του είπαν: «Αυτό είναι εξωφρενικό.
Μας έχεις εκθέσει σε δημόσιο ρεζιλίκι!
Δεν πρέπει ποτέ να το ξανακάνεις αυτό».
Και τότε, έγινε άγραφος νόμος:
Η υδρόβια θεωρία θα έπρεπε να αποβάλλεται,
μαζί με τα UFOs και με το χιονάνθρωπο Γιέτι,
σαν μέρος της τρελής περιθωριακής επιστήμης.
Λοιπόν, εγώ αυτό δεν το πιστεύω.
Εγώ πιστεύω ότι ο Χάρντυ είχε αρκετά επιχειρήματα.
Θα ήθελα να μιλήσω για μια χούφτα,
τα οποία ονομάζονται
τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα του ανθρώπου,
τα πράγματα που μας κάνουν να ξεχωρίζουμε από όλους τους άλλους
και από τα ξαδέλφια μας.
Ας κοιτάξουμε το γυμνό μας δέρμα.
Είναι φανερό ότι από όσα θεωρούμε ότι
όσα έχουν χάσει το τρίχωμα του σώματος, τα θηλαστικά χωρίς τρίχωμα στο σώμα,
είναι υδρόβια, όπως το Ντιγκόνγκ, ο θαλάσσιος ίππος,
το δελφίνι, ο ιπποπόταμος, ο μανάτος.
Και μερικά κυλιόμενα στη λάσπη, όπως ο χοίρος των ανατολικών Ινδίων.
Και μπαίνει κανείς στο πειρασμό να σκεφθεί, μήπως
θα μπορούσε να είναι αυτή η αιτία που είμαστε γυμνοί;
Το πρότεινα και ο κόσμος είπε: «Όχι όχι όχι.
Εννοώ, κοίτα τον ελέφαντα.
Ξέχασες τελείως τον ελέφαντα, έτσι δεν είναι;»
Έτσι το 1982 είπα:
«Ίσως και ο ελέφαντας να είχε έναν υδρόβιο πρόγονο».
Τρανταχτό χαρούμενο γέλιο!
«Η τρελή γυναίκα. Ξέφυγε πάλι. Θα πεί οτιδήποτε, μα οτιδήποτε;»
Όμως ήδη, όλοι συμφωνούν ότι ο ελέφαντας είχε έναν υδρόβιο πρόγονο.
Αυτό συνεπάγεται ότι όλα τα γυμνά παχύδερμα
έχουν υδρόβιους προγόνους.
Η τελεταία εξαίρεση υποτίθεται ήταν ο ρινόκερος.
Πέρυσι στη Φλόριντα βρήκαν έναν εξαφανισμένο πρόγονο του ρινόκερου
και είπαν: «Φαίνεται ότι ξόδευε τον περισσότερο χρόνο του στο νερό».
Επομένως υπάρχει μια στενή σύνδεση μεταξύ γύμνιας και νερού.
Ως απόλυτη σύνδεση, λειτουργεί μονόδρομα.
Δεν μπορείτε να πείτε ότι όλα τα υδρόβια ζώα είναι γυμνά,
δείτε την θαλάσσια ενυδρίδα.
Όμως, μπορείτε να πείτε
ότι κάθε ζώο που έμεινε γυμνό
είχε προσαρμοστεί στο νερό, κατά τη διάρκεια της ζωής του
ή κατά την διάρκεια της ζωής των προγόνων του. Πιστεύω ότι αυτό είναι σημαντικό.
Η μόνη εξαίρεση είναι ο γυμνός τυφλοπόντικας της Σομαλίας,
που ποτέ δεν βγάζει τη μύτη του πάνω απο την επιφάνεια του εδάφους.
Και δείτε τον διποδισμό.
Σε αυτή την περίτπωση δεν υπάρχει κάτι ανάλογο για σύγκριση,
διότι είμαστε το μοναδικό ζώο που περπατά όρθιο στα δυο πόδια.
Εντούτοις, μπορεί λεχθεί το εξής: Όλοι οι πίθηκοι και όλες οι μαϊμούδες
είναι ικανοί να περπατάνε στα δυο πόδια,
άμα θελήσουν, για μικρό χρονικό διάστημα.
Υπάρχει μόνο μια κατάσταση στην οποία
πάντα, και όλοι τους, περπατάνε στα δυο πόδια,
και αυτή είναι όταν περπατάνε μέσα στο νερό.
Πιστεύετε ότι αυτό είναι σημαντικό;
Ο Ντέιβιντ Αττένμπορο πιστεύει ότι είναι σημαντικό,
σαν πιθανή αρχή του ανθρώπινου διποδισμού.
Κοιτάξτε το στρώμα λίπους.
Έχουμε κάτω απο το δέρμα μας, και παντού, ένα στρώμα λίπους,
που δεν έχει καμία ομοιότητα με αυτό κανενός άλλου πρωτεύοντος.
Γιατι να υπάρχει εκεί;
Λοιπόν, γνωρίζουμε ότι σε άλλα υδρόβια θηλαστικά,
το λίπος, στα περισσότερα θηλαστικά της ξηράς,
αποθηκεύεται στο εσωτερικό του σώματος,
γύρω απο τα νεφρά και τα έντερα και πάει λέγοντας,
άρχισε να μεταναστεύει προς τα έξω
και να απλώνεται σε ένα στρώμα εντός του δέρματος.
Στη φάλαινα είναι ολοκληρωμένο:
κανένα λίπος εντός, όλο το λίπος φάλαινας είναι εξωτερικά.
Δεν μπορούμε να αποφύγουμε την υποψία
ότι στη δική μας περίπτωση άρχισε να συμβαίνει.
Το δέρμα μας είναι γεμάτο από τέτοια λεπτά στρώματα.
Είναι η μόνη πιθανή επεξήγηση γιατί κάποιοι ανθρώποι,
εάν είναι πολύ άτυχοι,
μπορούν να γίνουν αποκρουστικά παχύσαρκοι,
με τέτοιον τρόπο που αυτό θα ήταν αδύνατο, ανατομικά αδύνατο, για οποιοδήποτε άλλο πρωτεύον.
Κάτι πολύ περιέργο, γεγονός που δεν εξηγήθηκε ποτέ.
Η ερώτηση γιατί είμαστε ικανοί για ομιλία.
Είμαστε ικανοί για ομιλία.
Και ο γορίλλας δεν είναι ικανό για ομιλία. Γιατί;
Δεν έχει να κάνει με τα δόντια ή με τη γλώσσα ή με τα πνευμόνια ή οτιδήποτε παρόμοιο.
Έχει να κάνει ξεκάθαρα με τον συνειδητό έλεγχο της αναπνοής του.
Δεν μπορείτε να εκπαιδεύσετε ένα γορίλα να πεί «Α» κατόπιν αιτήσεως.
Τα μόνα πλάσματα που έχουν συνειδητό έλεγχο της αναπνοής τους,
είναι τα καταδυόμενα ζώα και τα καταδυόμενα πουλιά.
Ήταν απόλυτη προϋπόθεση για την ικανότητα μας για ομιλία.
Και επιπλέον, είναι και το γεγονός ότι είμαστε αεροδυναμικοί.
Προσπαθήστε να φανταστείτε έναν δύτη,
που βουτάει στο νερό - με δυσκολία ακούγεται πλατάγημα.
Φανταστείται τον γορίλα
να εκτελεί τον ίδιο ελιγμό
και θα διαπιστώσετε ότι, με σύγριση με τον γορίλα,
είμαστε κατά το ήμισυ διαμορφωμένοι σαν ψάρια.
Προσπαθώ να προτείνω, εδώ και 40 σχεδόν χρόνια,
ότι η υδρόβια ιδέα έχει λανθασμένα κατηγοριοποιηθεί σαν ακραίο παράδοξο,
και δεν είναι ακραίο παράδοξο.
Και η ειρωνεία της υπόθεσης είναι ότι
δεν αποκρούουν την υδρόβια θεωρία,
για να προστατέψουν μια δική τους θεωρία,
στην οποία έχουν συμφωνήσει και την αγαπάνε.
Δεν υπάρχει τίποτα εκεί.
Αποκρουούν την υδρόβια θεωρία,
για να προστατέψουν ένα κενό.
(Γέλιο)
(Χειροκροτήματα)
Πώς αντιδράνε σε αυτά τα πράγματα που λέω;
Μια κοινή αντίδραση που άκουσα περίπου 20 φορές
είναι: «Μα έχει διερευνηθεί.
Διεξήχθησαν μια σειρά από σοβαρές έρευνες επ' αυτού στην αρχή,
όταν ο Χάρντυ είχε δημοσιεύσει το άρθρο του».
Δεν το πιστεύω.
Για 35 χρόνια έψαχνα για οποιαδήποτε απόδειξη,
για οποιοδήποτε περιστατικό τέτοιου είδους,
και κατέληξα στο συμπέρασμα πως αυτό είναι αστικός μύθος.
Δεν έχει γίνει ποτέ.
Ενίοτε, ρωτάω ανθρώπους και μου λένε:
«Μου αρέσει η υδρόβια θεωρία!»
Σε όλους τους αρέσει η υδρόβια θεωρία.
Φυσικά δεν την πιστεύουν, αλλά τους αρέσει.
Λέω λοιπόν: «Γιατί πιστεύετε ότι είναι ανοησία;»
Λένε: «Λοιπόν ...
Όλοι εκείνοι, με τους οποίους το συζήτησα, λένε ότι είναι ανοησία.
Και δεν μπορεί να είναι όλοι τους λάθος, έτσι δεν είναι;»
Η απάντηση σε αυτό, δυνατά και καθαρά, είναι: «Ναι! Μπορεί να είναι όλοι τους λάθος».
Η ιστορία είναι γεμάτη απο περιπτώσεις που ήταν όλοι τους λάθος.
(Χειροκροτήματα)
Και εάν υπάρχει ένα τέτοιο επιστημονικό πρόβλημα,
δεν λύνεται με την κατά κεφαλήν μέτρηση,
λέγοντας: «Η πλειοψηφία λέει αυτό και όχι το άλλο».
(Γέλιο)
Εκτός από αυτό, κάποιοι μετράνε περισσότερο από υπόλοιπους.
Κάποιοι από αυτούς πείστηκαν να αλλάξουν στρατόπεδο.
Ο καθηγητής Τομπάιας. Αυτός άλλαξε.
Ο Ντάνιελ Ντέννετ, αυτός άλλαξε.
Ο Σερ Ντέιβιντ Αττένμπορο, αυτός άλλαξε.
Υπάρχει κάποιος άλλος εκει έξω; Ελάτε μέσα.
Το νερό είναι υπέροχο.
(Χειροκροτήματα)
Και τώρα πρέπει να κοιτάξουμε το μέλλον.
Τελικά ένα από τα τρια πράγματα θα συμβεί.
Είτε θα συνεχίσουν για τα επόμενα 40 χρόνια, 50 χρόνια, 60 χρόνια:
«Ναι, λοιπόν δεν μιλάμε για αυτό. Άς μιλήσουμε για κάτι πιο ενδιαφέρον».
Αυτό θα ήταν πολύ λυπηρό.
Το δεύτερο πράγμα που θα μπορούσε να συμβεί
είναι ότι κάποια νέα ιδιοφυΐα θα έλθει
και θα πει: «Το βρήκα.
Δεν ήταν η σαβάνα, δεν ήταν το νερό, ήταν αυτό»!
Δεν υπάρχει κάποιο σημάδι και γι' αυτό ότι θα γίνει.
Δεν νομίζω πως υπάρχει τρίτη επιλογή.
Οπότε, το τρίτο πράγμα που μπορεί να συμβεί, είναι
ένα ωραίο πράγμα.
Αν κοιτάξετε πίσω στα πρώτα χρόνια του περασμένου αιώνα,
υπήρχε ένα αδιέξοδο, διαπληκτισμοί και άσχημα συναισθήματα,
μεταξύ των οπαδών του Μέντελ
και των οπαδών του Δαρβίνου.
Κατέληξε σε μια νέα σύνθεση:
Οι ιδέες του Δαρβίνου και του Μέντελ
συνδυάστηκαν σε ένα μίγμα.
Και πιστεύω ότι το ίδιο πράγμα θα γίνει και εδώ.
Θα πάρετε μια νέα σύνθεση.
Οι ιδέες του Χάρντυ και του Δαρβίνου
θα αναμειχθούν μαζί.
Και τότε θα μπορούμε να κοιτάξουμε μπροστά
και πραγματικά να καταλήξουμε κάπου.
Αυτό θα ήταν πολύ ωραίο πράγμα.
Θα ήταν πολύ ωραίο για εμένα, εάν συνέβαινε σύντομα.
(Γέλιο)
Διότι εγώ είμαι μεγαλύτερη από ότι ήταν ο Τζώρτζ Μπερνς, όταν είπε:
«Στην ηλικία μου, δεν αγοράζω ούτε άγουρες μπανάνες».
(Γέλιο)
Επομένως εάν πρόκειται να έρθει και να συμβεί,
τότε τι το εμποδίζει να πραγματοποιηθεί;
Μπορώ να σας πω σε τρεις λέξεις.
Η Ακαδημία λέει όχι.
Αποφάσισαν το 1960,
«Πώς αυτό ανήκει με τα UFO και τους χιονάνθρωπους».
Και δεν είναι εύκολο να αλλάξεις τη γνώμη τους.
Τα επιστημονικά περιοδικά
δεν το αγγίζούν ούτε κατ΄ ελάχιστο.
Τα σχολικά βιβλία δεν το αναφέρουν.
Η διδακτέα ύλη δεν αναφέρει καν το γεγονός ότι είμαστε γυμνοί,
πόσο μάλλον μία αιτία για αυτό.
«Ο ορίζοντας», που διαμορφώνεται από ακαδημαϊκούς,
δεν το αγγίζει ούτε κατ΄ ελάχιστο.
Οπότε η υπόθεση αυτή ποτέ δεν ακούγεται,
παρά μόνο σε παιγνιώδη σχόλια,
για ανθρώπους του παράδοξου και του ακραίου.
Δεν γνωρίζω από που ακριβώς προέρχεται αυτή η εντολή.
Κάποιος εκεί πάνω
εκδίδει την εντολή,
«Οὐ πιστεύσεις εις την υδρόβια θεωρία".
Και εάν ελπίζετε να σταδιοδρομήσετε σε αυτό το επάγγελμα,
και όντως πιστεύετε σε αυτό, καλύτερα να το κρατήσετε για τον εαυτό σας,
διότι θα σταθεί εμπόδιο στο δρόμο σας.
Οπότε σχηματίζω την εντύπωση ότι κάποια μέλη
του επιστημονικού κατεστημένου
μεταμορφώνονται σε ένα είδος ιερατείου.
Όμως, ξέρετε, αυτό με κάνει να νιώθω καλά,
διότι ο Ρίτσαρντ Ντόκινς μάς είπε
πώς να αντιμετωπίσουμε το ιερατείο.
(Γέλιο)
Λέει: «Πρώτα, πρέπει να αρνηθείς να του δώσεις
όλο το υπερβολικό δέος και τον σεβασμό
που έχει συνηθίσει να δέχεται».
Σωστά. Αυτό θα το εφαρμόσω.
Και δεύτερον, λέει:
«Ποτέ να μην φοβάσαι να ταράζεις νερά».
Και αυτό θα το εφαρμόσω.
Σας ευχαριστώ πάρα πολύ.
(Χειροκροτήματα)