Tip:
Highlight text to annotate it
X
Έχει το σύμπαν σκοπό; Δεν είμαι σίγουρος.
Όποιος εκφράζει μια πιο οριστική απάντηση στο ερώτημα ισχυρίζεται πως έχει πρόσβαση σε γνώση
που δεν βασίζεται σε εμπειρικά θεμέλια. Αυτός ο εξαιρετικά επίμονος τρόπος σκέψης, κοινός στις περισσότερες
θρησκείες και σε ορισμένους κλάδους της φιλοσοφίας, απέτυχε άσχημα σε προηγούμενες προσπάθειες να κατανοήσει,
και επομένως να προβλέψει τις λειτουργίες του σύμπαντος και τη θέση μας σε αυτό.
Ο ισχυρισμός ότι το σύμπαν έχει ένα σκοπό συνεπάγεται ένα επιθυμητό αποτέλεσμα. Αλλά ποιος θα είχε
την επιθυμία? Και ποιο θα ήταν ένα επιθυμητό αποτέλεσμα; Ότι η ζωή με βάση τον άνθρακα είναι αναπόφευκτη;
Ή ότι τα ενσυνείδητα πρωτεύοντα είναι η νευρολογική πυραμίδα της ζωής; Φυσικά οι άνθρωποι δεν υπήρχαν
ώστε να θέσουν αυτά τα ερωτήματα για το 99,9999% της κοσμικής ιστορίας. Έτσι, αν ο σκοπός του σύμπαντος
ήταν να δημιουργήσει ανθρώπους τότε το σύμπαν ήταν ντροπιαστικά αναποτελεσματικό σε αυτό.
Και αν ένας άλλος σκοπός του σύμπαντος ήταν να δημιουργήσει μια γόνιμη βάση για τη ζωή, τότε
το κοσμικό περιβάλλον μας έχει έναν περίεργο τρόπο να το δείχνει αυτό. Η ζωή στη Γη, σε περισσότερο
από 3.5 δισεκατομμύρια χρόνια ύπαρξης, έχει δεχθεί επίμονες επιθέσεις από φυσικές πηγές
μακελειών, θανάτου και καταστροφής. Οικολογική ερήμωση από ηφαίστεια, κλιματική
αλλαγή, σεισμοί, τσουνάμι, θύελλες, και ιδιαίτερα δολοφονικοί αστεροειδείς έχουν κάνει να εκλείψουν
99,9% από όλα τα είδη που έχουν ζήσει ποτέ εδώ.
Τι γίνεται με την ίδια την ανθρώπινη ζωή; Εάν είστε θρησκευόμενοι, μπορεί να κηρύξετε ότι ο σκοπός της ζωής
είναι να υπηρετούμε τον Θεό. ʼλλα αν είστε ένα από τα 100 δισεκατομμύρια βακτήρια που ζουν και εργάζονται σε
ένα μόνο εκατοστό του παχέος εντέρου σας, μπορεί τότε να πείτε ότι ο σκοπός της
ανθρώπινης ζωής είναι να σας παρέχει έναν σκοτεινό, αλλά ειδυλλιακό, αναερόβιο βιότοπο από κόπρανα.
Έτσι, ελλείψει της ανθρώπινης αλαζονείας, το σύμπαν μοιάζει όλο και περισσότερο τυχαίο. Όταν τα γεγονότα
που υποτίθεται πως συμβαίνουν προς το συμφέρον μας είναι τόσα όσο και τα άλλα γεγονότα που θα
μας σκότωναν, τότε η πρόθεση είναι δύσκολο, αν όχι αδύνατο, να υποστηριχθεί. Έτσι, ενώ δεν μπορώ
να ισχυριστώ ότι γνωρίζω με βεβαιότητα αν το σύμπαν έχει σκοπό ή όχι, οι ενδείξεις κατά του
είναι ισχυρές, και ορατές σε οποιονδήποτε βλέπει το σύμπαν όπως είναι αντί για όπως
θα επιθυμούσε να είναι.
Είμαι ο Neil deGrasse Tyson.
Μου ζήτησαν από το Templeton Foundation να απαντήσω σε μία ερώτηση: Έχει το σύμπαν
σκοπό?