Tip:
Highlight text to annotate it
X
Ταξίδι στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό Μέρος Α: Η εκτόξευση του Σογιούζ
Καζακστάν
Μπαϊκονούρ
Το κοσμοδρόμιο του Μπαϊκονούρ
που βρίσκεται στις ερημικές στέπες του Καζακστάν
είναι η ρωσική μονάδα εκτόξευσης
που χρησιμοποιείται ως εκκίνηση του ταξιδιού προς τον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό
Πρόκειται για ένα τεράστιο συγκρότημα αποτελούμενο από διάφορα τεχνικά κτίρια
μερικά για τη συναρμολόγηση και την προετοιμασία των πυραύλων
και άλλα για τη φιλοξενία των τεχνικών, των μηχανικών και του πληρώματος
Ήταν από το Μπαϊκονούρ όταν ο Γιούρι Γκαγκάριν
ξεκίνησε το αξιοσημείωτο ταξίδι του γύρω από τη Γη
πριν από περισσότερα από 50 χρόνια
Σήμερα κάθε εκτόξευση του οχήματος Σογιούζ
φέρνει τρία νέα μέλη του πληρώματος
προς επιβίβαση στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό
Προετοιμάζονται για την αποστολή τους στο Σταρ Σίτι
το κέντρο εκπαίδευσης των κοσμοναυτών που βρίσκεται κοντά στη Μόσχα
Πριν πατήσουν στην πλατφόρμα εκτόξευσης
όλα τα μέλη του πληρώματος παρακολουθούν εκατοντάδες μαθημάτα
τόσο θεωρητικά όσο και πρακτικά
ούτως ώστε να μπορούν να λειτουργούν και να ελέγχουν το διαστημικό σκάφος Σογιούζ
σε οποιαδήποτε κατάσταση
Στο πρακτικό μέρος της εκπαίδευσης
χρησιμοποιούνται ρεαλιστικά μοντέλα του διαστημικού οχήματος που επιτρέπουν
στους κοσμοναύτες να αισθάνονται σχεδόν σαν να ήταν σε μια πραγματική κατάσταση
Όλοι ακολουθούν την πορεία όλων εκείνων
που πέταξαν από το Μπαϊκονούρ πριν από αυτούς
Ας δούμε λοιπόν πώς λειτουργεί ένας πύραυλος Σογιούζ
Ο πύραυλος έχει συνολικό μήκος περίπου 50 μέτρα
και διάμετρο μέχρι 10 μέτρα
Η συνολική του μάζα είναι περίπου 310 τόνοι
Αποτελείται από 3 τμήματα που ονομάζονται στάδια
Ένα μίγμα από κηροζίνη και υγρό οξυγόνο
χρησιμοποιείται προκειμένου να δημιουργηθεί η απαιτούμενη προώθηση
Το διαστημόπλοιο Σογιούζ τοποθετείται
εσωτερικά στην κορυφή του πυραύλου
Στην πλατφόρμα εκτόξευσης τέσσερις πράσινοι βραχίονες
διασφαλίζουν ότι ο πύραυλος έχει τοποθετηθεί σωστά
πριν από την εκτόξευση
Οι βραχίονες θα απομακρυνθούν μηχανικά
για να απελευθερώσουν τον πύραυλο όσο εκείνος αφήνει το έδαφος
Η εκπαίδευση ολοκληρώνεται επιτυχώς και το πλήρωμα είναι έτοιμο για εκτόξευση
όπως και οι βραχίονες στην πλατφόρμα εκτόξευσης
Δυόμισι ώρες πριν από την απογείωση
το πλήρωμα τελικά επιβιβάζεται στο διαστημόπλοιο
και σε συνεργασία με τους ελεγκτές εδάφους ξεκινά την προετοιμασία εκτόξευσης
Τώρα όλα είναι έτοιμα για την απογείωση
Οι κοσμοναύτες κάθονται πάνω από 300 τόνους προωθητικών καυσίμων
Τι θα συμβεί αν κάτι πάει στραβά;
Ο πύραυλος Σογιούζ είναι εξοπλισμένος
με ένα ισχυρό σύστημα ειδικά σχεδιασμένο για να σώσει το πλήρωμα
σε περίπτωση που ο πύραυλος πάρει φωτιά ή εκραγεί στην πλατφόρμα εκτόξευσης
το σύστημα αυτό ονομάζεται πύργος διαφυγής
Ο πύργος διαφυγής
είναι ένας μικρός αλλά ισχυρός πύραυλος
αποτελούμενος από διάφορες μηχανές που χρησιμοποιούν στερεό προωθητικό καύσιμο
Είναι ικανός να απομακρύνει γρήγορα το πλήρωμα από τον υπόλοιπο πύραυλο
σε περίπτωση επικείμενης απειλής
όπως για παράδειγμα μια έκρηξη
Ο μηχανισμός μπορεί να ενεργοποιηθεί αυτόματα
ή κατόπιν εντολής από τους ελεγκτές εδάφους
Σε ολόκληρη την ιστορία της ρωσικής υπηρεσίας διαστήματος
το σύστημα διαφυγής χρησιμοποιήθηκε μόνο μία φορά
Το Σεπτέμβριο του 1983
όταν ο πύραυλος ήταν έτοιμος για να μεταφέρει δύο Σοβιετικούς κοσμοναύτες
στο σταθμό Σαλιούτ 7 μια βαλβίδα δεν έκλεισε σωστά
μόλις 90 δευτερόλεπτα πριν την τελική ανάφλεξη
προκαλώντας πυρκαγιά από τη διαρροή κηροζίνης
πάνω στην πλατφόρμα εκτόξευσης
Ευτυχώς αναγνωρίστηκε γρήγορα
ότι το πλήρωμα βρισκόταν σε κίνδυνο
και οι ελεγκτές εδάφους ενεργοποίησαν το σύστημα διαφυγής
Οι εκρηκτικοί μηχανισμοί πυροδοτήθηκαν
ούτως ώστε να διαχωρίσουν το θάμαλο του πληρώματος
από το υπόλοιπο διαστημικό σκάφος
και ο κινητήρας διαφυγής πυροδοτήθηκε
μεταφέροντας το πλήρωμα μακριά από τους προωθητήρες
Αν και τα δύο μέλη του πληρώματος
ένιωσαν επιτάχυνση από 14 έως 17 G για 5 δευτερόλεπτα
προσγειώθηκαν με την κάψουλά τους με ασφάλεια περίπου 4 χιλιόμετρα
μακριά από την πλατφόρμα εκτόξευσης
Το φορτίο G είναι ένας κοινός τρόπος έκφρασης της επιτάχυνσης
ή με άλλα λόγια
της δύναμης που μπορεί να αισθάνθει το πλήρωμα κατά τις αλλαγές της ταχύτητας
Οι δύο κοσμοναύτες Στρεκάλοβ και Τίτοβ
πετάξαν σε αρκετές και εξαιρετικά επιτυχημένες αποστολές
τα χρόνια που ακολούθησαν
Αυτό το περιστατικό απέδειξε
πόσο πραγματικά αξιόπιστο είναι το σύστημα διαφυγής
Ας περάσουμε τώρα στη διαδικασία εκτόξευσης
Στο T-:00 έχουμε την απογείωση
Παρέχεται πλήρης ώθηση από τους 4 βοηθητικoύς προωθητήρες
και από τον κεντρικό κορμό του πυραύλου
Ο κεντρικός πυρήνας πυροδοτείται ταυτόχρονα με τους 4 προωθητήρες
ούτως ώστε να παράσχει πρόσθετη ώθηση
Ο πύραυλος στη συνέχεια πραγματοποιεί έναν ελιγμό που ονομάζεται ελιγμός κλίσης
για να πάρει το σωστό προσανατολισμό προς την επιθυμητή τροχιά
Η επιτάχυνση για τα μέλη του πληρώματος
αρχίζει να αυξάνεται αργά σε 1,5 G
μετά από 45 δευτερόλεπτα
ο πύραυλος έχει ήδη φτάσει σε ύψος 11 χλμ
και σε ταχύτητα τα 1640 χλμ/ώρα
Αυτή είναι η στιγμή που ο πύραυλος
πρέπει να αντέξει τη μέγιστη πίεση επί της δομής του
Οι κοσμοναύτες αισθάνονται δύο φορές το φυσιολογικό τους βάρος
Κοιτάζοντας την προβολή της διαδρομής στο έδαφος
μπορούμε να παρατηρήσουμε ότι ο πύραυλος έχει ήδη διανύσει 16 χιλιόμετρα
Μετά από σχεδόν δύο λεπτά πτήσης
ο πύραυλος βρίσκεται σε υψόμετρο μεγαλύτερο των 40 χλμ
αρκετά ψηλά για να απαλλαγούμε από τον πύργο διαφυγής
Λίγα δευτερόλεπτα αργότερα οι τέσσερις βοηθητικοί προωθητήρες
σταματούν την καύση έχοντας καταναλώσει όλο το προωθητικό καύσιμο που περιείχαν
Και από τη στιγμή που δεν είναι πλέον χρήσιμοι αποσπώνται
από τον κεντρικό κορμό του πυραύλου
ο οποίος συνεχίζει την καύση
και καλείται τώρα το δεύτερο στάδιο
Σε περίπτωση σοβαρής δυσλειτουργίας στο τρέχον αυτό σημείο
το διαστημικό σκάφος μπορεί ακόμα να διαχωριστεί
από τον υπόλοιπο πύραυλο
και να επιστρέψει με ασφάλεια στο έδαφος χωρίς την ανάγκη επιπλέον προώθησης
Τα συντρίμμια ακολουθούν μια τροχιά που τα οδηγεί να χτυπήσουν το έδαφος
μιας ακατοίκητης περιοχής που βρίσκεται περισσότερο από 350 χλμ
μακριά από την πλατφόρμα εκτόξευσης
Σύντομα τα μέλη του πληρώματος θα νιώσουν τη μέγιστη επιτάχυνση στο σώμα τους
3,5 φορές το βάρος τους
αλλά μόνο για μερικά δευτερόλεπτα
Αυτή είναι σωματικά η πιο απαιτητική
στιγμή για τους κοσμοναύτες
Εν τω μεταξύ
το δεύτερο στάδιο συνεχίζει την καύση για 3 λεπτά
Η δομή που προστατεύει το διαστημόπλοιο αποβάλλεται
Για ακόμη μία φορά τα άχρηστα μέρη θα ακολουθήσουν μια ασφαλή τροχιά
για να χτυπήσουν το έδαφος 530 χιλιόμετρα μακριά από το σημείο εκτόξευσης
Το διαστημόπλοιο πλέον είναι πλήρως εκτεθειμένο στο διάστημα
Το εξωτερικό φως
μπορεί τώρα να εισέλθει στο θάλαμο του πληρώματος μέσα από το μικρά παράθυρα
Έχουν περάσει περίπου 5 λεπτά από την απογείωση
Δύο δευτερόλεπτα πριν από την εξαφάνιση του δεύτερου σταδίου
Πυροδοτείται το τρίτο στάδιο
τότε το δεύτερο στάδιο διαχωρίζεται από τον υπόλοιπο πύραυλο
Ο κινητήρας του τρίτου σταδίου
θα συνεχίσει την καύση για τα επόμενα 4 λεπτά
Όπως και με τους 4 προωθητήρες το δεύτερο στάδιο
θα ακολουθήσει μια ασφαλή τροχιά προς στη Γη
Ο πύραυλος είναι ήδη σε υψόμετρο 170 χλμ
και ταξιδεύει με ταχύτητα 13250 χλμ/ώρα
Έπειτα το κυκλικό τμήμα το οποίο συνδέει το δεύτερο στάδιο
με το τρίτο στάδιο αποβάλλεται
ενώ ο πύραυλος συνεχίζει για να φθάσει τη στοχευμένη τροχιά
περίπου 220 χιλιόμετρα πάνω από την επιφάνεια της Γης
Μόλις φτάσει στην επιθυμητή τροχιά περίπου 9 λεπτά από την έναρξη
ο τελευταίος κινητήρας σταματά
Το διαστημικό σκάφος αποκολλάται από τον πύραυλο
οι κοσμοναύτες πλεόν μπορούν να αισθανθούν τη μικροβαρύτητα
Λίγο αργότερα αναπτύσσονται οι κεραίες
και οι φωτοβολταϊκές συστοιχίες
το διαστημικό σκάφος
είναι τώρα στο δρόμο προς τον
Διεθνή Διαστημικό Σταθμό
Μετάφραση & Υποτιτλισμός: Αλέξανδρος Κάρδαρης