Tip:
Highlight text to annotate it
X
Παρακολουθείτε το ESOcast!
Επιστήμη αιχμής και εξελίξεις από το ESO,
το Ευρωπαϊκό Νότιο Αστεροσκοπείο,
εξερευνούμε τα όρια του Σύμπαντος με τον Δρ. Τζέι ή αλλιώς Δρ. Τζο Λίσκε.
Γεια σας και καλωσήλθατε σ’ αυτό το επετειακό επεισόδιο του ESOCast.
Καθ' οδόν προς την 50η επέτειο της ίδρυσης του ESO, τον Οκτώβριο του 2012
θα ασχοληθούμε με οχτώ ξεχωριστά θέματα
που απεικονίζουν τα πρώτα 50 χρόνια εξερεύνησης του νότιου ουρανού από το ESO.
Ανακαλύπτοντας την Ζωή
Έχετε ποτέ αναρωτηθεί για τη ζωή στο Σύμπαν;
Κατοικημένοι πλανήτες σε τροχιά γύρω από μακρινά αστέρια;
Οι αστρονόμοι ναι - εδώ και αιώνες.
Εξάλλου, με τόσους πολλούς γαλαξίες, και με τόσα πολλά αστέρια ο καθένας,
πώς θα μπορούσε η Γη να είναι μοναδική;
Το 1995, οι Ελβετοί αστρονόμοι Michel Mayor και Didier Queloz
ήταν οι πρώτοι που ανακάλυψαν έναν εξωπλανήτη σε τροχιά γύρω από ένα κανονικό αστέρι.
Από τότε, οι κυνηγοί πλανητών έχουν βρει εκατοντάδες ξένους κόσμους.
Μεγάλους και μικρούς, ζεστούς και κρύους, και σε μια ευρεία ποικιλία τροχιών.
Τώρα, είμαστε στα πρόθυρα της ανακάλυψης των διδύμων αδελφών της Γης.
Και στο μέλλον: ένας πλανήτης με ζωή - το Άγιο Δισκοπότηρο των αστροβιολόγων.
Το Ευρωπαϊκό Νότιο Αστεροσκοπείο διαδραματίζει σημαντικό ρόλο
στην αναζήτηση εξωπλανητών.
Η ομάδα του Michel Mayor ανακάλυψε εκατοντάδες από το Cerro La Silla,
την πρώτη βάση του ESO στη Χιλή.
Αυτός είναι ο φασματογράφος CORALIE,
τοποθετημένος στο ελβετικό τηλεσκόπιο Leonhard Euler.
Μετρά τις μικροσκοπικές ταλαντώσεις των άστρων, που προκαλούνται από τη βαρύτητα των πλανητών σε τροχιά.
Το τηλεσκόπιο 3,6 μέτρων του ESO είναι επίσης στο κυνήγι για εξωπλανήτες.
Ο φασματογράφος HARPS είναι ο πιο ακριβής στον κόσμο.
Μέχρι στιγμής, έχει ανακαλύψει πάνω από 150 πλανήτες.
Το μεγαλύτερο τρόπαιο του:
ένα πλούσιο σύστημα που περιέχει τουλάχιστον πέντε και ίσως και επτά εξωγήινους κόσμους.
Αλλά υπάρχουν και άλλοι τρόποι για να βρεθούν εξωπλανήτες.
Το 2006, το 1,5 μέτρων τηλεσκόπιο της Δανίας βοήθησε στην ανακάλυψη ενός μακρινού πλανήτη
μόλις πέντε φορές μεγαλύτερου από τη Γη.
Το τέχνασμα; Βαρυτικός μικροεστιασμός.
Ο πλανήτης και το άστρο του πέρασαν μπροστά από ένα μακρύτερο φωτεινό αστέρι,
μεγεθύνοντας την εικόνα του.
Και σε ορισμένες περιπτώσεις, μπορείτε να αιχμαλωτίσετε εξωπλανήτες ακόμη και στην κάμερα.
Το 2004, η NACO, η κάμερα προσαρμοζόμενων οπτικών στο Πολύ Μεγάλο Τηλεσκόπιο,
πήρε την πρώτη εικόνα ενός εξωπλανήτη.
Η κόκκινη κουκκίδα σε αυτήν την εικόνα είναι ένας γιγαντιαίος πλανήτης σε τροχιά γύρω από ένα καφέ νάνο.
Το 2010, η NACO προχώρησε ένα βήμα παραπέρα.
Αυτό το αστέρι είναι 130 έτη φωτός μακριά από τη Γη.
Είναι νεότερο και πιο φωτεινό από τον Ήλιο, και τέσσερις πλανήτες βρίσκονται σε ευρείες τροχιές γύρω του.
Η οξεία όραση της NACO επέτρεψε να μετρηθεί το φως του τρίτου πλανήτη
- Ένας αέριος γίγαντας με δέκα φορές μεγαλύτερη μάζα από τον Δία.
Παρά την λάμψη του άστρου,
το αδύναμο φως του πλανήτη ήταν δυνατόν να αναλυθεί σε φάσμα,
αποκαλύπτοντας λεπτομέρειες σχετικά με την ατμόσφαιρα.
Σήμερα, πολλοί εξωπλανήτες ανακαλύπτονται όταν διαβαίνουν μπροστά από τα αστέρια τους
Αν τύχει να δούμε την τροχιά του πλανήτη πλάγια,
θα περνάει μπροστά από το άστρο του σε κάθε τροχιά.
Έτσι, οι μικροσκοπικές, τακτικές μειώσεις φωτεινότητας ενός άστρου
προδίδουν την ύπαρξη ενός πλανήτη σε τροχιά.
Το τηλεσκόπιο Trappist στη La Silla θα βοηθήσει στην αναζήτηση αυτών των φευγαλέων διαβάσεων.
Εν τω μεταξύ,
το Πολύ Μεγάλο Τηλεσκόπιο έχει μελετήσει έναν πλανήτη σε διάβαση με εξαιρετική λεπτομέρεια.
Γνωρίστε τον GJ1214b, μια υπερ-Γη, 2,6 φορές μεγαλύτερη από τον πλανήτη μας.
Κατά τη διάρκεια της διάβασης, η ατμόσφαιρα του πλανήτη απορροφά εν μέρει το φως του αστεριού.
Ο ευαίσθητος φασματογράφος του ESO, FORS, αποκάλυψε ότι ο GJ1214b
θα μπορούσε να είναι ένα καυτός και ατμώδης κόσμος, όπως μια σάουνα.
Γίγαντες αερίου και ατμώδεις πλανήτες είναι αφιλόξενοι για τη ζωή.
Αλλά το κυνήγι δεν έχει τελειώσει ακόμα.
Σύντομα, το νέο όργανο SPHERE θα εγκατασταθεί στο VLT.
Το SPHERE θα είναι σε θέση να εντοπίζει αμυδρούς πλανήτες μέσα στο έντονο φως των άστρων που τους φιλοξενούν.
Το 2016, ο φασματογράφος ESPRESSO θα φτάσει στο VLT
και θα ξεπεράσει κατά πολύ τον σημερινό HARPS.
Και το Εξαιρετικά Μεγάλο Τηλεσκόπιο του ESO, μόλις ολοκληρωθεί,
Μπορεί επίσης να βρεί στοιχεία για εξωγήινες βιόσφαιρες.
Στη Γη, η ζωή είναι άφθονη.
Στην Βόρεια Χιλή βρίσκονται σε αφθονία κόνδορες, βικούνιες, βισκάτσες (λαγοί) και γιγάντιοι κάκτοι.
Ακόμη και η άνυδρη έρημος Atacama σφύζει από ανθεκτικά μικρόβια.
Βρήκαμε τα δομικά στοιχεία της ζωής στο διάστημα.
Μάθαμε ότι οι πλανήτες είναι σε αφθονία.
Δισεκατομμύρια χρόνια πριν, οι κομήτες έφεραν νερό και οργανικά μόρια στη Γη.
Δεν θα πρέπει να περιμένουμε το ίδιο πράγμα να συμβεί και αλλού;
Ή είμαστε μόνοι;
Αυτό είναι το μεγαλύτερο ερώτημα.
Και η απάντηση είναι κοντά.
Είμαι ο Δρ. Τζέι και εδώ τελειώνει αυτό το ειδικό επεισόδιο του ESOcast.
Ελάτε μαζί μου την επόμενη φορά για μία ακόμη κοσμική περιπέτεια.
Το ESOcast είναι παραγωγή του ESO,
του Ευρωπαϊκού Νότιου Αστεροσκοπείου.
Το ESO, το Ευρωπαϊκό Νότιο Αστεροσκοπείο,
είναι ο κορυφαίος διακρατικός οργανισμός έρευνας και τεχνολογίας στην αστρονομία,
μεταξύ των επίγειων και διαστημικών αστεροσκοπείων, το ESO είναι το πιο παραγωγικό στον κόσμο.
Κείμενα: ESO, Μετάφραση: Ανδρέας Βοσινάκης, www.ofa.gr