Tip:
Highlight text to annotate it
X
Είστε ωραίοι. (Χειροκρότημα)
Λοιπόν, εγώ είμαι ο Θοδωρής και θα σας μιλήσω για τη δημοσιογραφία, αυτή είναι η δουλειά μου.
Έχουμε πρόβλημα, αντιμετωπίζουμε ένα σοβαρό πρόβλημα όπως το καταλαβαίνετε.
Είμαι σίγουρος ότι αντιμετωπίζετε κι εσείς αντίστοιχα προβλήματα στις δουλειές που κάνετε.
Η διαφορά ποια είναι ανάμεσα σε μας και σε σας; Ότι εμάς δεν μας λυπάται κανείς.
Κι έχουν καλούς λόγους γι' αυτό.
Τώρα, μην κοροϊδευόμαστε.
(Χειροκρότημα)
Εμείς κάνουμε το χόμπι μας,
καθόμαστε και γράφουμε λέξεις και μετά γκρινιάζουμε για τα ωράρια.
Εκτός από αυτό πιστεύουμε ότι είμαστε κάτι το σπουδαίο και το υπέροχο, κάτι το μοναδικό.
Όταν μου είπαν ότι πρέπει να έρθω να μιλήσω στο TED,
νόμιζα ότι είναι ένα συνέδριο αφιερωμένο σε μένα.
(Γέλια)
Μου φάνηκε απόλυτα λογικό, δεν μου έκανε εντύπωση.
Ταυτόχρονα πέρα από αυτό, είμαστε και λίγο διεφθαρμένοι
όχι περισσότερο από το γενικό πληθυσμό, αλλά όχι και λιγότερο,
και είμαστε και γενικά αμόρφωτοι,
δηλαδή έχουμε μια ευρεία γνώμη και άποψη για τα πάντα,
χωρίς να ξέρουμε και πάρα πολλά πράγματα.
Αυτό είναι αληθινή ιστορία.
Οπότε αυτό έχει ως συμπέρασμα ότι δεν μας λυπάται κανένας.
Όταν κλείνουν τα περιοδικά κι όταν κλείνουν οι εφημερίδες.
Ας δούμε όμως γιατί κλείνουν τα περιοδικά και οι εφημερίδες,
ας δούμε τι είδους προϊόντα είναι αυτά που κλείνουν.
Αν το 2010 κάτσει κάποιος και δει τι είναι η εφημερίδα και το περιοδικό
ως μηχανισμός να μεταδίδει εικόνες και κείμενα στον κόσμο,
θα καταλάβει ότι είναι λίγο παρανοϊκή διαδικασία,
κόβονται τα δέντρα στο δάσος, μεταφέρονται με τεράστια φορτηγά σε τεράστια εργοστάσια,
από εκεί το χαρτί μεταφέρεται με άλλα τεράστια φορτηγά σε άλλα τεράστια εργοστάσια
όπου τυπώνονται πάνω του τα χθεσινά νέα,
για να μεταφερθούν με τεράστια φορτηγά σε περίπτερα
-που δεν είναι τεράστια- για να να τα διαβάσει ο κόσμος.
Πρέπει να υπάρχει καλύτερος τρόπος από αυτόν.
Και υπάρχει κι αυτή τη στιγμή βρισκόμαστε στην επόμενη μετάβαση από την προηγούμενη κατάσταση
με τα χάρτινα μέσα στην επόμενη.
Η μετάβαση αυτή είναι λίγο δύσκολη, είναι... μας βγάζει την Παναγία εμάς, να σας πω την αλήθεια.
Πολλοί δε πιστεύουν ή βρίσκονται σε μια άρνηση ακόμα από εμάς,
πιστεύουν ότι δεν είναι και τόσο τρομερά τα πράγματα,
όταν με το καλό κατασταλάξει ο κουρνιαχτός
και τελειώσει η μεγάλη κρίση
θα συνυπάρξουμε όλοι μαζί, εφημερίδες, περιοδικά, το iPad, το Ίντερνετ,
θα είμαστε όλοι μια ωραία παρέα.
Λένε ότι η τεχνολογία έρχεται να εισάγει καινούργια πράγματα, να προσθέσει κι όχι να αντικαταστήσει,
και λένε ας πουμε ότι όταν ήρθε η τηλεόραση δεν καταργήθηκε το ραδιόφωνο
ή όταν ήρθε το βίντεο δεν κατήργησε την τηλεόραση.
Εγώ νομίζω ότι η αναλογία είναι διαφορετική,
η αντιστοιχία είναι κάτι άλλο και νομίζω
ότι τα χάρτινα μέσα, φοβάμαι δυστυχώς, ότι είναι σαν τους δίσκους βινυλίου ή σαν τον τηλέγραφο,
δηλαδή βρέθηκε τρόπος η δουλειά να γίνεται καλύτερα.
Κι αυτή τη στιγμή είμαστε στη μετάβαση,
ακόμα υπάρχουν περιοδικά και υπάρχουν εφημερίδες
και θα συνεχίσουν να υπάρχουν και αύριο, θα υπάρχουν και μεθαύριο,
κάποιες δεν θα υπάρχουν μεθαύριο, αλλά αυτό που ισχύει και νομίζω ότι έχει λυθεί είναι ότι σε δέκα,
σε είκοσι σίγουρα, αλλά ίσως και σε δέκα χρόνια, δεν θα υπάρχουν χάρτινα μέσα.
Αυτό τώρα που βλέπουμε είναι ότι αυτό που βρέθηκε να αντικαταστήσει τα χάρτινα μέσα είναι πολύ
πολύ πολύ φτηνότερο.
Η αλήθεια είναι ότι εγώ δουλεύω από το 2000 στα μίντια και στις εφημερίδες, περιοδικά και στο Ίντερνετ.
Ας δούμε λίγο την αξία της δουλειάς μου τότε και τώρα.
Το 2000 ως πρωτοεμφανιζόμενος για να γράψω ένα κείμενο σε ένα περιοδικό,
που να γεμίζει μια σελίδα, αυτό, τίποτα παραπάνω,
έπαιρνα το ποσό των 50.000 δραχμών που σε σημερινά νούμερα,
αν υπολογίσει κανείς και τον πληθωρισμό
με λίγα τσάτρα-πάτρα μαθηματικά βγαίνει γύρω στα 250 ευρώ.
Σήμερα, σε ένα site που έχω αν θέλω από κάποιον αντίστοιχο ένα αντίστοιχο κείμενο,
θα πρέπει να τον πληρώσω, να τον τιμολογήσω με ένα νούμερο που βγάζει εμπορικό νόημα για μένα.
Το νούμερο αυτό, χοντρικά, το έχω υπολογίσει και είναι περίπου 6 Ευρώ.
Αυτή είναι η αξία του περιεχομένου αυτή τη στιγμή, του ίδιου με το οποίο εγώ έπαιρνα 250 τότε.
Είναι μια τεράστια διαφορά, είναι διαφορά τάξης μεγέθους κάτω
και πρέπει να δούμε ποιοι είναι οι λόγοι αυτής της διαφοράς, είναι πάρα πολλοί.
Κυρίως είναι δύο, η διαφήμιση στο Ίντερνετ είναι μετρήσιμο πράγμα, αυστηρά μετρήσιμο,
άρα δεν μπορείς να πουλήσεις φύκια
και ο δεύτερος λόγος είναι ότι ο τρόπος παραγωγής του περιεχομένου
είναι πολύ πιο εύκολος και φτηνός σήμερα. Τότε, το 2000 δεν υπήρχε broadband,
δηλαδή γρήγορο Ίντερνετ σε κάθε σπίτι και δεν υπήρχε και βέβαια η wikipedia.
Οπότε, αυτό έχει με τη σειρά του ως αποτέλεσμα ότι ο πυρήνας της δημοσιογραφίας,
η δουλειά του δημοσιογράφου ευτελίζεται,
στο μέλλον οι άνθρωποι που θα ζουν από τη δημοσιογραφία θα είναι αναπόφευκτα λιγότεροι,
η αγορά θα γίνει μικρότερη, λιγότεροι άνθρωποι θα παράγουν το περιεχόμενο
γιατί δεν υπάρχει η αγορά να συντηρήσει περισσότερους, δεν γίνεται.
Ταυτόχρονα όμως η παραδοξότητα που υπάρχει,
αυτός ο παππούλης ήταν ο θρυλικός διευθυντής της Washington Post, και είχε πει ότι:
«Καλή δημοσιογραφία είναι το να λες στον αναγνώστη μια καλή ιστορία».
Αυτό δεν έχει αλλάξει, εξακολουθεί να υπάρχει ως ανάγκη και είναι ο πυρήνας της δουλειάς μας,
ο κόσμος εξακολουθεί να θέλει να διαβάζει ωραίες ιστορίες και το χαρακτηριστικό, το πολύ σημαντικό,
είναι ότι διαβάζει περισσότερο από ποτέ.
Απλά δεν διαβάζει χάρτινα μέσα, τα αφήνει στην άκρη,
αλλά το μάτι του δεν στρέφεται στην τηλεόραση, δεν γυρνάει στον τοίχο.
Αντικαθιστούμε τα μέσα με οθόνες, προσθέτουμε συνέχεια οθόνες στη ζωή μας.
Εγώ στη δική μου ζωή έχω έξι, όλοι μας έχουμε οθόνες οι οποίες βέβαια όλες τους παίζουν και βίντεο,
δείχνουν και φωτογραφίες, αλλά κυρίως η κυριότερη δουλειά που κάνουν με εξαίρεση την τηλεόραση
είναι να δείχνουν κείμενο, το οποίος κάποιος πρέπει να το γράψει,
κάποιος πρέπει να το παράξει αυτό το περιεχόμενο.
Και εδώ ερχόμαστε να δούμε πώς θα είναι η δουλειά του δημοσιογράφου στο μέλλον.
Πρώτα απ' όλα θα συνεχίσουν να υπάρχουν μεγάλα μίντια, δεν θα κλείσουν οι μεγάλες δημοσιογραφικές
εταιρείες, κυρίως γιατί χρειαζόμαστε ποιότητα στο περιεχόμενο που θα διαβάζουμε
σε όλες τις οθόνες μας και σε όλα τα μέσα που θα επιλέξουμε στο μέλλον.
Οι μεγάλες εταιρείες που υπάρχουν, πληρώνουν την έρευνα,
ο πυρήνας της δημοσιογραφίας είναι η έρευνα, είναι το ρεπορτάζ
και για να γίνει ρεπορτάζ κάποιος πρέπει να πληρώσει, πρέπει να πληρώσει τα εισιτήρια
του αεροπλάνου, πρέπει να πληρώσει το ξενοδοχείο, πρέπει να πληρώσει την καρτούλα, της κάρτας
της φωτογραφικής, το μεταφραστή, το ρουφιάνο που θα δώσει την αποκλειστική είδηση.
Όλα αυτά κοστίζουν λεφτά, δεν είναι τσάμπα, πρέπει να τα πληρώνει μια εταιρεία.
Η εταιρεία που θα τα πληρώνει λοιπόν, είναι αυτή που θα μπορεί να πληρώνει
και τις βαριές υπογραφές, γιατί ο κόσμος θέλει να διαβάζει ενυπόγραφες απόψεις,
και θα μπορεί να πληρώνει και το εξιδεικευμένο, το τεχνικό περιεχόμενο το οποίο μερικές φορές,
κάποιο κοινό, θα είναι πρόθυμο ακόμα και να το πληρώσει.
Αλλά το σημαντικό είναι ότι αυτές οι μεγάλες εταιρείες που θα συνεχίσουν να υπάρχουν και να πληρώνουν
για τέτοιο περιεχόμενο θα πληρώνουν λιγότερο από τώρα, η δουλειά θα γίνεται,
αλλά θα γίνεται λίγο πιο τσουρούτικα
θα πληρώνουνε λιγότερα λεφτα, θα γίνεται λίγο πιο τοπικά λίγο πιο ευέλικτα,
δεν θα γίνεται έτσι όπως γίνεται τώρα.
Τώρα, εκτός από την ποιότητα έχουμε και την ποσότητα.
Στα έντυπα, έχουμε τον πεπερασμένο χώρο, δηλαδή πρέπει ένα περιοδικό να έχει κάποιες
σελίδες να τις γεμίσεις για να το πουλήσεις.
Στο ίντερνετ δεν υπάρχει αυτό, ό,τι έχεις το ανεβάζεις, οι μεγάλες εταιρείες θα μπορούν να επενδύσουν
πολύ στην ποσότητα να τις αγαπάνε οι μηχανές αναζήτησης πιο πολύ, έτσι να έρχεται περισσότερος
κόσμος, να βγάζουν περισσότερα λεφτά, να φτιάχνουν περισσότερη ποσότητα, ένας ωραίος κύκλος.
Τώρα, ένα πράγμα στο οποίο επενδύουν πάρα πολύ οι μεγάλες εταιρείες μίντια, αυτή τη στιγμή,
είναι οι εφαρμογές για συσκευές φορητές σαν αυτήν εδώ.
Προσπαθούν να μεταφέρουν ουσιαστικά τους τίτλους τους γνωστούς, τους χάρτινους, στις οθόνες.
Eίναι ένα θέμα που με ενδιαφέρει πάρα πολύ και το μελετάω και τις δοκιμάζω όλες
και τις έχω δει κι απ' την άλλη πλευρά,
την πλευρά του παραγωγού περιεχομένου πώς λειτουργούν και πώς φτιάχνονται.
Πιστεύω ότι θα έχουν βραχυπρόθεσμα κάποιο αποτέλεσμα, αλλά μόνο βραχυπρόθεσμα,
νομίζω ότι είναι προϊόντα, τα οποία είναι λίγο αποκομμένα από το ίντερνετ,
είναι λίγο ξένα προς αυτό,
δεν μπορείς να μοιραστείς αυτά που θέλεις, είναι μεγάλα αρχεία, είναι ακριβά και το σημαντικότερο
απ' όλα βέβαια είναι ότι ουσιαστικά σου ζητάνε να πληρώσεις για ένα περιεχόμενο
το οποίο είτε πολύ παρόμοιο είτε ολόιδιο, υπάρχει στην ίδια συσκευή
αν έχεις πρόσβαση στο ίντερνετ, δωρεάν.
Οπότε πάμε μ' αυτό.
Αυτά με τις μεγάλες εταιρείες οι οποίες θα συνεχίσουν να υπάρχουν λίγο πολύ
όπως είναι τώρα απλά λίγο μικρότερες.
Δεν φτάνουν όμως.
Χρειαζόμαστε περισσότερο περιεχόμενο κι υπάρχει εδώ μια μεγάλη ευκαιρία για τη μεγάλη στροφή
που μπορεί να γίνει στο επάγγελμά μας και τις δυνατότητες που μας δίνονται μέσα σ' αυτή
τη μαυρίλα να αλλάξει ο χαρακτήρας του δημοσιογραφικού επαγγέλματος αυτού καθ' αυτού.
Μέχρι πρόσφατα, οι δημοσιογράφοι, ακόμη και οι freelancers, το περιεχόμενό τους έπρεπε να το
πουλάνε κάπου, να το δίνουν σε μια εταιρεία η οποία θα το μεταδώσει στον κόσμο που πρέπει
να το διαβάσει, πλέον αυτό εδώ και μερικά χρόνια δεν ισχύει, οποιοσδήποτε μπορεί να φτιάξει
πρωτογενές περιεχόμενο, κείμενο, φωτογραφίες και βίντεο κτλ. να το ανεβάσει σε ένα site, να επικοινωνήσει
κατευθείαν με τους αναγνώστες του.
Μπορεί, επίσης, αυτό το πράγμα να το φτιάξει δωρεάν,
χρησιμοποιώντας δωρεάν εργαλεία πανίσχυρα που υπάρχουν
ή μπορεί να πληρώσει πάρα πολύ λίγα λεφτα για να το κάνει,
ή μπορεί να χρησιμοποιήσει ακόμα κι άλλα δωρεάν εργαλεία για να το ντύσει με διαφημίσεις γύρω-γύρω
και να βγάλει και κάποια λεφτά απ' αυτό.
Αυτό που αλλάζει τώρα είναι ότι πλέον τα εργαλεία είναι ακόμα πιο ισχυρά
ακόμα και μεμονωμένοι δημοσιογράφοι μπορούν να φτιάξουν προϊόντα τα οποία είναι ανταγωνιστικά
των αντίστοιχων των μεγάλων εταιρειών και πλέον έχει ωριμάσει λίγο κι η διαφημιστική αγορά,
ακόμα και στην Ελλάδα εν μέσω κρίσης,
και υπάρχουν κάποια χρήματα να διοχετευθούν και προς τα εκεί.
Ο δημοσιογράφος τώρα που κάνει αυτή τη δουλειά είναι πολύ διαφορετικός
απ' αυτόν που έχουμε συνηθίσει που κάθεται και γράφει,
πρέπει να είναι ταυτόχρονα και επιμελητής, διευθυντής του εαυτού του,
να ασχολείται με αποστολές τιμολογίων, επικοινωνία με πελάτες,
επικοινωνία με τους αναγνώστες, που είναι ακόμα χειρότερο.
Αν δεν θέλει να τα κάνει όλα αυτά μόνος του θα πρέπει να πληρώνει κάποιον να του τα κάνει,
οπότε είναι ένας μικροεπιχειρηματίας, κάθε δημοσιογράφος είναι δυνητικά ένας μικρο-αυτοεκδότης.
Και βέβαια τα παρουσιάζω λιγάκι εύκολα, δηλαδή ας πούμε μόλις τελειώσουμε από εδώ να πάμε
να φτιάξουμε ένα site όλοι, δεν είναι τόσο εύκολο γιατί το περιβάλλον είναι πάρα πολύ ανταγωνιστικό.
Είναι πολύ δύσκολο να προσελκύσεις τα κλικς που θέλεις, θα πρέπει να έχεις είτε μια πάρα πολύ καλή γραφή
είτε μια χαρακτηριστική φωνή είτε μια αναγνωρισιμότητα γύρω από το όνομα σου, ή να έχεις
πολύ πρωτότυπο περιεχομενο το οποίο κάποιος δεν μπορεί να βρει κάπου αλλού.
Και το σημαντικότερο απ' όλα βέβαια είναι να έχεις τη δίψα και την όρεξη να κάτσεις να το ψάξεις.
Αλλά το σημαντικό, αυτό που μπορώ να σας πω εδώ τώρα είναι ότι σήμερα στην Ελλάδα
ένας δημοσιογράφος μπορεί να κάτσει και να φτιάξει μόνος του κάτι και να ζήσει απ' αυτό.
Πέρα απ' αυτό και στη μια και στην άλλη περίπτωση είτε ο δημοσιογράφος δουλεύει σε μια από τις
μεγάλες εταιρείες με τα νέα δεδομένα που περιγράψαμε είτε έχει φτιάξει κάτι δικό του
θα πρέπει να αλλάξει τον τρόπο που δουλεύει για να προσαρμοστεί στα νέα δεδομένα,
με την έννοια ότι πρέπει να μάθει να χρησιμοποιεί καινούργια εργαλεία,
η δουλειά στο ίντερνετ δεν είναι το ίδιο με τη δουλειά που καθόμασταν και γραφαμε με τα κασετοφωνάκια
και την απομαγνητοφώνηση και τη γραφομηχανή και το κομπιούτερ.
Υπάρχουν εργαλεία τα οποία πρέπει να χρησιμοποιεί,
είναι πολλά πράγματα, αλλά είναι απαραίτητα
γιατί πρέπει να φτιάχνει ένα περιεχόμενο το οποίο είναι ιδιαίτερο και να φτιάχνει μεγάλες ποσότητες
πάρα πολύ γρήγορα, πολύ περισσότερο από το παρελθόν.
Γι' αυτό πρέπει να μάθει να χρησιμοποιεί, είπαμε, πολλά εργαλεία, είναι πάρα πολλά εργαλεία.
Από το να αποκτήσει βασικές γνώσεις HTML
μέχρι να μάθει να χρησιμοποιεί κάποιο πρόγραμμα επεξεργασίας εικονας,
με το photoshop να πειράζει φωτογραφίες,
να μοντάρει βιντεάκια με το imovie ή με οτιδήποτε άλλο,
είναι διάφορα πράγματα τα οποία, όμως, εντάξει δεν είναι πυρηνική φυσική
και δεν είναι καν απαραίτητο να πάει κάποιος να το μάθει σε μια σχολή,
μπορεί να τα μάθει μόνος του στο σπίτι του,
αλλά χρειάζεται ευελιξία και όρεξη και διαρκής εκπαίδευση, πράγμα που για τους δημοσιογράφους
είναι εφιάλτης, δεν είμαστε κι ο πιο ευέλικτος κλάδος, η αλήθεια είναι,
δεν προσαρμοζόμαστε πάρα πολύ εύκολα σε νέα δεδομένα κι αυτό δεν είναι και το...
δεν είναι κατάλληλος καιρός να είμαστε απροσάρμοστοι, γιατί είναι πολύ δύσκολη εποχή.
Ζούμε αυτή τη στιγμή αυτή τη μεγάλη τεχνολογική αλλαγή που αλλάζει εντελώς,
τα πράγματα στην αγορά που δουλεύουμε, τα φέρνει πάνω-κάτω, γίνεται της μουρλής.
Ταυτόχρονα, έχουμε την παγκόσμια οικονομική κρίση η οποία με τη σειρά της έχει γονατίσει
τη διαφημιστική αγορά με αποτέλεσμα οι εταιρείες στις οποίες δουλεύαμε με τα χάρτινα μέσα να μην έχουν λεφτά,
να κλείνουν εφημερίδες, καλή ώρα, περιοδικά και να υπάρχει αυτό το σοβαρό πρόβλημα.
Και βέβαια εμείς εδώ στην Ελλάδα, έχουμε τη μοναδική τιμή να ζούμε σε μια οικονομία
που έχει πτωχεύσει και δένει το γλυκό, γλυκά, φτιάχνεται έτσι μια τέλεια καταιγίδα.
Θα μπορούσε κανείς να πει ότι πρόκειται για μια τριπλέτα ολέθρου,
αλλά αν πρέπει να κλείσουμε την ομιλία
(Γέλια)
με κάτι αισιόδοξο γιατί φαντάζομαι γι' αυτό ήρθαμε σήμερα εδώ, μπορώ να σας πω ότι σ' αυτήν
την κατάσταση που ζούμε, λεφτά μπορεί να μην υπάρχουν,
εφημερίδες μπορεί να μην υπάρχουν,
αλλά ο κύριος είπε ότι η δημοσιογραφία είναι το να λες καλές ιστορίες στον κόσμο.
Δόξα τω Θεώ ιστορίες υπάρχουν.
Σας ευχαριστώ πολύ.
(Χειροκρότημα)