Tip:
Highlight text to annotate it
X
Πιστεύετε ότι ο Ήλιος είναι πολύ μεγαλύτερος από τη Γη,
ότι η Γη είναι ένας σχεδόν σφαιρικός πλανήτης
που περιστρέφεται γύρω από τον άξονά του κάθε 24 ώρες
και ότι στρέφεται γύρω από τον Ήλιο μία φορά κάθε 365 μέρες.
Πιστεύετε ότι γεννηθήκατε μία συγκεκριμένη ημερομηνία,
ότι γεννηθήκατε από δύο ανθρώπους
και ότι ο καθένας από τους γονείς σας
γεννήθηκε μία προγενέστερη ημερομηνία.
Πιστεύετε ότι άλλα ανθρώπινα όντα
έχουν σκέψεις και συναισθήματα όπως τα δικά σας
και ότι δεν περιστοιχιζόσαστε από ανθρωποειδή ρομπότ.
Πιστεύετε όλα αυτά τα πράγματα και πολλά ακόμα,
όχι βάσει αυτών που παρατηρείτε άμεσα,
το οποίο δεν μπορεί, από μόνο του, να σας πει πολλά
για το σχετικό μέγεθος και την κίνηση
του Ήλιου και της Γης,
ή για το δικό σας οικογενειακό ιστορικό,
ή για το τι συμβαίνει στο μυαλό των άλλων ανθρώπων.
Αντιθέτως, αυτές οι πεποιθήσεις είναι κυρίως βασισμένες
σ' αυτά που σας έχουν πει.
Χωρίς τις προφορικές και γραπτές μαρτυρίες,
τα ανθρώπινα όντα δε θα μπορούσαν να μεταδώσουν τη γνώση
από τον έναν στον άλλον,
πόσο μάλλον από τη μία γενιά στην άλλη.
Θα ξέραμε πολύ, πολύ λιγότερα
για τον κόσμο γύρω μας.
Το να μάθουμε λοιπόν για ένα θέμα
ρωτώντας έναν ειδικό πάνω στο θέμα αυτό,
ή επικαλούμενοι μια αυθεντία,
μας βοηθά να αποκτήσουμε γνώσεις,
αλλά όχι πάντα.
Ακόμα και οι πιο αναγνωρισμένες αυθεντίες
μπορεί να αποδειχτεί ότι κάνουν λάθος.
Κάποιες φορές αυτό συμβαίνει
γιατί μία αναγνωρισμένη αυθεντία είναι ανειλικρινής
και ισχυρίζεται ότι γνωρίζει κάτι
το οποίο δεν το γνωρίζει πραγματικά.
Μερικές φορές συμβαίνει απλώς γιατί κάνουν λάθος.
Νομίζουν ότι ξέρουν, ενώ δεν ξέρουν.
Για παράδειγμα, μια μερίδα αξιόλογων οικονομολόγων
δεν περίμενε την οικονομική κατάρρευση του 2008.
Αποδείχτηκε ότι έκαναν λάθος.
Ίσως έκαναν λάθος
γιατί παρέβλεπαν κάποια σημαντικά δεδομένα.
Ίσως να έκαναν λάθος γιατί παρερμήνευαν
κάποια από τα στοιχεία που είχαν παρατηρήσει.
Ή ίσως να έκαναν λάθος
απλά γιατί έβγαζαν απερίσκεπτα συμπεράσματα
από το σύνολο των δεδομένων τους.
Αλλά ανεξάρτητα από το λόγο,
αποδείχτηκε πως έκαναν λάθος
και πολλοί άνθρωποι που εμπιστεύτηκαν την αυθεντία τους
κατέληξαν να χάσουν πολλά χρήματα,
να χάσουν πολλά χρήματα άλλων,
εξαιτίας αυτής της εσφαλμένης εμπιστοσύνης.
Έτσι ενώ η επίκληση στην αυθεντία
μπορεί μερικές φορές να μας παρέχει πολύτιμες γνώσεις,
έτσι μπορεί και μερικές φορές να προκαλέσει
μνημειώδη λάθη.
Είναι σημαντικό για όλους μας να μπορούμε να διακρίνουμε
αυτές τις περιπτώσεις για τις οποίες μπορούμε σίγουρα και λογικά να εμπιστευτούμε τις αυθεντίες
από εκείνες για τις οποίες δεν μπορούμε.
Αλλά πώς το κάνουμε αυτό;
Για να το κάνουμε αυτό,
τίποτα δεν είναι πιο χρήσιμο από
το ιστορικό επιδόσεων μιας αυθεντίας σε ένα συγκεκριμένο θέμα.
Αν κάποιος/κάποια αποδειχτεί ότι αποδίδει καλά
σε μια δεδομένη κατάσταση τις περισσότερες φορές,
τότε είναι πιθανό ότι θα συνεχίσει
να αποδίδει καλά στην ίδια κατάσταση,
τουλάχιστον στο άμεσο μέλλον.
Και αυτή η γενίκευση ισχύει
για τις μαρτυρίες των αυθεντιών όσο και για οτιδήποτε άλλο.
Αν κάποιος/κάποια μπορεί να επιλέγει νικητές με την ίδια αποτελεσματικότητα
τόσο στα πολιτικά όσο και στο μπέιζμπολ,
τότε θα πρέπει πιθανότατα να τον/την εμπιστευτούμε
ότι θα συνεχίζει να επιλέγει νικητές στα πολιτικά και στο μπέιζμπολ,
αν και ίσως όχι σε άλλα θέματα
όπου το ιστορικό των επιδόσεων του/της μπορεί να είναι λιγότερο λαμπρό.
Αν οι προγνώσεις άλλων έχουν φτωχότερο ιστορικό επιδόσεων
σε αυτά τα δύο θέματα,
τότε δε θα πρέπει να τους εμπιστευόμαστε τόσο.
Έτσι, όποτε σκέφτεστε αν
θα εμπιστευτείτε τη μαρτυρία κάποιας αυθεντίας,
η πρώτη ερώτηση που θα κάνετε στον εαυτό σας είναι,
«Ποιο είναι το ιστορικό τον επιδόσεων τους για το θέμα αυτό;»
Και σημειώστε ότι μπορείτε να εφαρμόσετε
το ίδιο ακριβώς μάθημα στον εαυτό σας.
Το ένστικτό σας σάς λέει ότι μόλις γνωρίσατε τον κ.Σωστό,
αλλά τι είδους ιστορικό επιδόσεων έχει το ένστικτό σας
σε θέματα όπως αυτό;
Το ένστικτό σας έχει αποδειχτεί
ότι είναι άξιο της εμπιστοσύνης σας;
Όπως κρίνουμε τη μαρτυρία των άλλων
από το ιστορικό των επιδόσεων τους,
έτσι, επίσης, μπορούμε κι εμείς να κρίνουμε το δικό μας ένστικτο
από το δικό του ιστορικό επιδόσεων.
Και αυτό μας φέρνει ένα βήμα πιο κοντά
σε μία αντικειμενική άποψη του εαυτού μας
και της σχέσης μας με τον κόσμο γύρω μας.