Tip:
Highlight text to annotate it
X
Τι σημαίνει το να σκέφτεται κανείς ιστορικά;
Βλέπουμε το παρελθόν σαν μια αμετάβλητη οντότητα,
που στέκεται μόνη δια μέσου των χρόνων;
Ή το επανερμηνεύουμε συνεχώς υπό το πρίσμα του παρόντος;
Σε ποιο σημείο θα πρέπει η ιστορία να γίνεται κατανοητή με τους δικούς της όρους, εντός του δικού της περικειμένου;
Όταν ο Ρουσό είπε «ο άνθρωπος γεννιέται ελεύθερος, μα είναι παντού αλυσοδεμένος», θα μπορούσε εύκολα να αναφέρεται
στις νοητικές προκαταλήψεις που κουβαλάμε μαζί μας όταν συλλογιζόμαστε το παρελθόν.
Σε μέρη με εθνοτικές, θρησκευτικές ή άλλου είδους συγκρούσεις,
η διδασκαλία της ιστορίας γίνεται οργανικό τμήμα της σύγκρουσης
και αυτό ισχύει και στην Κύπρο.
Πρέπει να βρούμε εναλλακτικές προσεγγίσεις για να το αλλάξουμε αυτό.
Θεωρητικά, αυτός είναι ένας τόπος με εμμονή στην ιστορία αλλά
υπάρχει έλλειψη έρευνας σχετικά με την κατανόηση της ιστορίας από τα παιδιά,
και στο μυαλό μου αυτό είναι κάπως παράδοξο.
Αν θέλεις να διδάξεις ιστορία αποτελεσματικά
γιατί δεν ξεκινάς από το πώς σκέφτονται τα παιδιά
και τι μπορούμε να κάνουμε για να τα ενθαρρύνουμε να σκέφτονται πιο ιστορικά.
Το να πιστεύει κανείς ότι πραγματικά όλα μαθαίνονται,
ή ότι η πλειοψηφία όσων είναι καταγεγραμμένα σε αναλυτικά προγράμματα κι εγχειρίδια μαθαίνεται,
είναι πολύ μεγάλο λάθος.
Στο μεταξύ, γνωρίζουμε πολύ καλά από εμπειρικές μελέτες,
ότι τα εγχειρίδια συχνά δεν γίνονται κατανοητά, ακόμα κι αν διαβαστούν.
Μπορείς να χρησιμοποιήσεις ακόμα και το πιο εθνικιστικό εγχειρίδιο σαν ένα αριστούργημα της κριτικής σκέψης.
Μπορείς να δείξεις στους μαθητές σου και να τους ενθαρρύνεις να μην αποστηθίζουν,
και να πιστεύουν όλα όσα τους λένε και όσα βρίσκονται στα εγχειρίδια,
να είναι ικανοί να συλλογιστούν, να αξιολογήσουν τα γεγονότα,
να έχουν μια προσέγγιση πολλαπλών θεωρήσεων και πάντα να ερευνούν
Μια πρώτη στο είδος της έρευνα για τις αντιλήψεις δασκάλων ιστορίας και από τις δύο πλευρές του οδοφράγματος,
επεσήμανε τις κοινές ανάγκες των εκπαιδευτικών σε όλο το νησί.
Πολλοί άνθρωποι πραγματικά λένε «δεν νιώθουμε άνετα να διδάξουμε,
αφού τελειώσουμε τις προπτυχιακές μας σπουδές, να διδάξουμε ιστορία».
Έτσι, ζητούν ενδοσχολική επιμόρφωση,
Είναι πολύ δυσαρεστημένοι με τα υφιστάμενα εγχειρίδια ιστορίας,
η πλειοψηφία και στις δυο κοινότητες.
Οπότε υπάρχει, νομίζω, μεγάλη ανάγκη για εκπαιδευτική μεταρρύθμιση,
του αναλυτικού προγράμματος διδασκαλίας της Ιστορίας, όχι μόνο απλώς αλλάζοντας το περιεχόμενο ενός εγχειριδίου,
αλλά και τη μεθοδολογία και τον προσανατολισμό του εκπαιδευτικού συστήματος.
Είναι πολύ σημαντικός ο ρόλος του διαλόγου, ο ρόλος του
διαλόγου στην ερμηνεία μιας πηγής, το ν ακούς αυτό που λένε οι άλλοι,
να του δίνεις χώρο, να το επεξεργάζεσαι, συμφωνώντας ίσως με αυτό ή όχι.
Είναι πολύ σημαντικό να είσαι ικανός να εξηγήσεις γιατί πιστεύεις αυτό που πιστεύεις,
να μπορείς να ακούσεις τους άλλους, ενδεχομένως να αλλάξεις την άποψή σου,
και σε αυτό το πολύ αρχικό στάδιο, να αρχίζεις να μαθαίνεις ότι μπορεί να υπάρχουν πολλές απαντήσεις.
Μερικές φορές δεν ξέρουμε ότι μπορεί να υπάρχουν περισσότερες απαντήσεις από μια.
Στο Η.Β. έχουμε αποφύγει ορισμένα πράγματα κι εξακολουθούμε να τα αποφεύγουμε.
Αποφεύγουμε την ενοχή από τον Β Παγκόσμιο Πόλεμο επειδή
Η Βρετανία ήταν υπεύθυνη για ένα πολύ μεγάλο έγκλημα πολέμου,
σε σχέση με τη φύση της βομβαρδιστικής εκστρατείας.
Και αυτό δεν είναι απόλυτα παραδεκτό, οι άνθρωποι δεν το έχουν αντιμετωπίσει ακόμη,
αλλά θα αναγκαστούμε να το αντιμετωπίσουμε κάποια στιγμή,
και οι φωνές έχουν αρχίσει να ακούγονται.
Εδώ είναι το θέμα, αν επιτρέψεις σε συγκεκριμένες ιστορικές εμπειρίες να κυριαρχήσουν στο παρόν και το μέλλον,
τότε κλείνεις τους διαύλους επικοινωνίας και την προοπτική για ανοικτό, δημοκρατικό διάλογο,
που να διευκολύνει την αμοιβαία κατανόηση και την αναγνώριση των διαφορών.
Αν επιθυμείς ένα μέλλον,
τότε αυτό το μέλλον θα είναι ένα κοινό μέλλον.
Οποιαδήποτε σκέψη ότι θα είμαστε βαθιά διχασμένοι και απομονωμένοι ο ένας από τον άλλο,
από τώρα μέχρι τη Δευτέρα Παρουσία
δεν είναι πολύ έξυπνη.
Κι εδώ είναι που έρχεται ο Όμιλος Ιστορικού Διαλόγου και Έρευνας,
βρίσκοντας κοινό έδαφος στο πώς να βλέπει κανείς το παρελθόν με πιο αμερόληπτο τρόπο.
Οι ίδιες μέθοδοι που χρησιμοποιούμε για να διδάξουμε και να μάθουμε ιστορία,
μπορούν να μας δώσουν τα εργαλεία για να κατανοήσουμε το παρελθόν με έναν πιο ουσιαστικό τρόπο.
Φυσικά, δεν ισχυριζόμαστε ότι η πολιτική
ή εθνική ιστορία δεν θα έπρεπε να διδάσκεται.
Εν τούτοις, αυτό δεν σημαίνει ότι θα έπρεπε να διδάσκεται
με ένα εθνικιστικό, ρατσιστικό τρόπο που να αποκλείει και να αποξενώνει τον άλλο.
Η παρουσίαση πολλαπλών θεωρήσεων στους μαθητές,
η απόδειξη ότι μπορούν να υπάρξουν διαφορετικές οπτικές γωνίες,
στοχεύει στην ανάπτυξη των στοχαστικών τους ικανοτήτων,
και στο να τους δείξει ότι υπάρχουν διαφορετικές ιστορικές κατασκευές και θεωρήσεις.