Tip:
Highlight text to annotate it
X
To "Με απλά λόγια" παρουσιάζει
Τι είναι το DNA
και πώς λειτουργεί;
Το DNA, γνωστό ως δεσοξυριβονουκλεϊκό οξύ
είναι ένα μόριο
Πρόκειται για ένα σωρό ατόμων κολλημένα μαζί
Στην περίπτωση του DNA, αυτά τα άτομα συνδυάζονται για να σχηματίσουν το σχήμα μιας μεγάλης
περιστρεφόμενης σκάλας.
Περίπου όπως αυτή εδώ.
Αν γνωρίζετε βιολογία ή είδατε την ταινία Τζουράσικ Πάρκ,ίσως να ακούσατε
ότι το DNA δρα ως ένα σχέδιο ή μια συνταγή για τα ζωντανά πλάσματα.
Ναι αλλά πώς;
Πώς μπορεί ένα απλό μόριο να ενεργεί ως ένα σχέδιο για κάτι τόσο σύνθετο και
θαυμάσιο όπως ένα δέντρο,
ένας σκύλος ή ένας δεινόσαυρος.
- Αρρργκ - Αϊ!
Για να απαντήσουμε στην ερώτηση
ας ρίξουμε πρώτα μια γρήγορη ματιά στα αμινοξέα.
Τα αμινοξέα είναι μικροσκοπικά χημικά στοιχεία μέσα στο σώμα μας που είναι τόσο σημαντικά
ωστέ συχνά να αναφέρονται ως οι δομικές μονάδες της ζωής.
Υπάρχουν περίπου είκοσι διαφορετικά είδη. Το καθένα με το δικό του μοναδικό σχήμα.
Το ενδιαφέρον είναι πως μπορούν να συνδεθούν μεταξύ τους όπως
τα Λέγκο για να παράγουν μια ατελείωτη ποικιλία μεγαλύτερων σωματίδιων, τις γνωστές πρωτεΐνες.
Τα αμινοξέα φτιάχνουν πρωτεΐνες.
Οι πρωτεΐνες συνδυάζονται με άλλες χημικές ουσίες για να φτιάξουν ζωντανά κύτταρα.
Τα κύτταρα φτιάχνουν ιστούς.
Οι ιστοί φτιάχνουν όργανα.
Τα όργανα
όταν μπουν στη σωστή θέση και λειτουργούν φυσικά
φτιάχνουν πλάσματα όπως εσείς και εγώ.
Αυτές οι πρωτεΐνες που συνθέτουν τα σώματά μας -και να θυμάστε υπάρχουν εκατομμύρια
διαφορετικά είδη πρωτεϊνών-
πρέπει να σχηματιστούν τέλεια προκειμένου να λειτουργήσουν.
Αν έχουν λάθος σχήμα, συνήθως δεν λειτουργούν.
Τότε είναι που επεμβαίνει το DNA.
Το DNA κάνει πολλά ενδιαφέροντα πράγματα,
μερικά από τα οποία δεν κατανοούμε πλήρως.
Αλλά μία από τις κύριες και καλύτερα κατανοητές λειτουργίες είναι να πει
στα αμινοξέα
πώς να ευθυγραμμιστούν και να σχηματίσουν τα τέλεια
σχήματα πρωτεϊνών.
Θεωρητικά
εάν οι σωστές πρωτεΐνες δημιουργηθούν τη σωστή στιγμή και στο σωστό σημείο,
οτιδήποτε άλλο -από τα κύτταρα έως τα όργανα και ολόκληρα πλάσματα-
θα δημιουργηθεί κανονικά.
Αυτό εδώ είναι ένα απλοποιημένο μοντέλο του DNA.
Μας δείχνει οτι τα σκαλοπάτια
αποτελούνται από τέσσερα διαφορετικά είδη χημικών που φαίνονται εδώ με διαφορετικά χρώματα
και γράμματα.
Αν κοιτάξετε μόνο το μισό μόριο
μπορείτε να διαβάσετε αυτή τη χημική ακολουθία -ή γενετικό κώδικα- από επάνω προς τα κάτω
περίπου όπως ένα βιβλίο.
Μία μοναδική αλυσίδα DNA
είναι εξαιρετικά μεγάλη.
Εκατομμύρια γράμματα μακριά.
Περνά όλη τη ζωή της τυλιγμένη σαν μακαρονάδα μέσα στον πυρήνα
ή στο κύριο μέρος του κυττάρου.
Τα αμινοξέα ωστόσο ζουν έξω από τον πυρήνα του ατόμου: στο κυτταρόπλασμα.
Για να βοηθήσουν το DNA να συνεργαστεί με το κυτταρόπλασμα και να μετατρέψει τα αμινοξέα
σε πρωτεΐνες
ειδικά χημικά προϊόντα στο εσωτερικό του πυρήνα φτιάχνουν αντίγραφα τμημάτων του DNA
Αυτά τα αντίγραφα, που ονομάζονται RNA
μοιάζουν πολύ στο DNA, αλλά είναι φυσικά μικρότερα και τους λείπει
η μία πλευρά.
Το μικρό σχήμα και μέγεθος τους επιτρέπει να περνάνε μέσα από μικροσκοπικούς πόρους του πυρήνα
στο κυτταρόπλασμα και στο στόμα ενός άλλου σωματιδίου που ονομάζεται ριβόσωμα.
Τα ριβοσώματα είναι μηχανές που δημιουργούν πρωτεΐνες.
Διαβάζουν το κώδικα του RNA ανα τρία γράμματα.
Τραβάνε αμινοξέα από το περιβάλλον τους, τα κολλάνε μαζί σε
μία αλυσίδα σύμφωνα με τον κώδικα του RNA.
Καθώς η αλυσίδα μεγαλώνει, λυγίζει και στριφογυρίζει γύρω απο τον εαυτό της
για να σχηματίσει μια τέλεια σχεδιασμένη
πρωτεΐνη.
Κάθε τρία γράμματα του κώδικα RNA
λένε στο ριβόσωμα ποιo από τα είκοσι διαφορετικά είδη αμινοξέων πρέπει να
προστεθεί στη συνέχεια.
Για παράδειγμα τα CAA λένε στο ριβόσωμα να τραβήξουν
μία γλουταμίνη.
Τα AGU λένε να τραβήξει μια σερίνη
και ούτω καθεξής.
Όταν δημιουργηθεί μια πρωτεΐνη πηγαίνει να κάνει μια σειρά από διαφορετικά πράγματα,
ένα εκ των οποίων είναι να βοηθήσει στο σχηματισμό
ενός νέου κελιού.
Για να απαντήσουμε λοιπόν στην αρχική ερώτηση:
τι είναι το DNA.
Το DNA είναι ένα μοριακό σχέδιο για ένα ζωντανό πλάσμα.
Πώς λειτουργεί;
Το DNA δημιουργεί RNA.
Το RNA δημιουργεί πρωτεϊνη.
Οι πρωτεΐνες
προχωρούν στη δημιουργία ζωής.
Όλη αυτή η διαδικασία
όσο περίπλοκη, εξελιγμένη
και μαγική κι αν φαίνεται,
βασίζεται εξ ολοκλήρου στη χημεία.
Μπορεί να μελετηθεί.
Μπορεί να γίνει κατανοητή.
Είμαι ο Jon Perry και αυτό είναι το DNA
"Με απλά λόγια".
Ευχαριστούμε που μας παρακολουθήσατε. Αν σας άρεσε αυτό που είδατε πατήστε Like στο YouTube,
Μοιραστείτε το με τους φίλους σας στο Facebook ή Twitter
ή οπουδήποτε μοιράζεστε πράγματα με τους φίλους σας.
Εγγραφείτε στο κανάλι μας για να βλέπετε κι άλλα βίντεο.
Εάν έχετε τυχόν ερωτήσεις ή σχόλια, μπορείτε να τα καταχωρήσετε
στο τμήμα σχολίων. Μη νομίζετε οτι δεν τα διαβάζουμε.
Μάθετε περισσότερα για το DNA στο StatedClearly.com
www.StatedClearly.com
Μέχρι την επόμενη φορά
μη σταματάτε να ψάχνετε.