Tip:
Highlight text to annotate it
X
Φανταστείτε ότι είστε σε έναν αγώνα ποδοσφαίρου
όταν ένας εκνευριστικός τύπος κάθεται δίπλα σας.
Είναι φωνακλάς, χύνει το ποτό του πάνω σας
και κοροϊδεύει την ομάδα σας.
Μέρες αργότερα, περπατάτε στο πάρκο
όταν ξαφνικά αρχίζει να βρέχει καταρρακτωδώς.
Ποιος εμφανίζεται στο πλευρό σας
να σας προσφέρει μια ομπρέλα;
Ο ίδιος τύπος από τον αγώνα ποδοσφαίρου.
Αλλάζετε γνώμη για αυτόν
βασιζόμενοι σε αυτή τη δεύτερη συνάντηση,
ή διατηρείτε την πρώτη σας εντύπωση και τον διαγράφετε;
Έρευνες στην κοινωνική ψυχολογία υποστηρίζουν
ότι σχηματίζουμε γρήγορα μεγάλης διάρκειας εντυπώσεις για τους άλλους
βασιζόμενοι στις συμπεριφορές τους.
Κατορθώνουμε να το κάνουμε με μικρή προσπάθεια,
συμπεραίνοντας σταθερά στοιχεία του χαρακτήρα
από μία μόνο συμπεριφορά,
όπως μια σκληρή κουβέντα ή ένα αδέξιο βήμα.
Χρησιμοποιώντας τις εντυπώσεις μας ως οδηγούς,
μπορούμε να προβλέψουμε με ακρίβεια
πώς οι άνθρωποι πρόκειται να συμπεριφερθούν στο μέλλον.
Οπλισμένοι με τη γνώση
ότι ο τύπος από τον αγώνα
ήταν κόπανος την πρώτη φορά που τον γνωρίσατε
μπορεί να περιμένετε μία από τα ίδια στο μέλλον.
Έτσι, μπορεί να επιλέξετε να τον αποφύγετε
την επόμενη φορά που τον δείτε.
Ωστόσο, μπορούμε να αλλάξουμε τις εντυπώσεις μας
υπό το φως νέων πληροφοριών.
Ερευνητές της συμπεριφοράς έχουν αναγνωρίσει
σταθερά πρότυπα που φαίνεται να οδηγούν
αυτή τη διαδικασία της αναθεώρησης των εντυπώσεων.
Από τη μία πλευρά, το να μαθαίνει κανείς πολύ αρνητικές,
ιδιαιτέρως ανήθικες πληροφορίες σχετικά με κάποιον
συνήθως έχει ισχυρότερο αντίκτυπο
από το να μαθαίνει πολύ θετικές, ιδιαιτέρως ηθικές πληροφορίες.
Επομένως, δυστυχώς για τον καινούργιο μας φίλο
από τον αγώνα,
η κακή του συμπεριφορά στον αγώνα
μπορεί να υπερτερήσει της καλής του συμπεριφοράς στο πάρκο.
Οι έρευνες δείχνουν ότι αυτή η προκατάληψη υπάρχει
γιατί οι ανήθικες συμπεριφορές είναι πιο διαγνωστικές,
ή αποκαλυπτικές
του πραγματικού χαρακτήρα ενός ατόμου.
Εντάξει, επομένως με αυτήν τη λογική,
το κακό είναι πάντα ισχυρότερο από το καλό
όταν πρόκειται για την αναθεώρηση.
Λοιπόν, όχι απαραίτητα.
Συγκεκριμένοι τύποι γνώσης δεν φαίνεται να οδηγούν
σε αυτού του είδους τις αρνητικές προκαταλήψεις.
Όταν μαθαίνουμε για τις ικανότητες και τις αποδόσεις
ενός άλλου ατόμου, για παράδειγμα,
αυτές οι προκαταλήψεις αντιστρέφονται.
Στην πραγματικότητα οι θετικές πληροφορίες
αποκτούν πιο βαρύνουσα σημασία.
Ας επιστρέψουμε στον αγώνα.
Αν ένας παίκτης σκοράρει,
αυτό τελικά έχει ισχυρότερο αντίκτυπο
στην εντύπωση σας για τις δεξιότητές τους
από ότι αν χάσουν ένα γκολ.
Οι δύο πλευρές της αναθεωρημένης ιστορίας,
είναι ουσιαστικά αρκετά σύμφωνες.
Συνολικά, οι συμπεριφορές που γίνονται αντιληπτές
ως λιγότερο συχνές είναι επίσης αυτές στις οποίες
οι άνθρωποι τείνουν να δίνουν περισσότερη βαρύτητα
όταν σχηματίζουν και αναθεωρούν εντυπώσεις,
ιδιαιτέρως ανήθικες πράξεις
και ιδιαιτέρως αξιέπαινες πράξεις.
Επομένως, τι συμβαίνει στο επίπεδο του εγκεφάλου
όταν ενημερώνουμε τις εντυπώσεις μας;
Χρησιμοποιώντας ΛΑΜΣ,
ή λειτουργική απεικόνιση μαγνητικού συντονισμού,
οι ερευνητές έχουν ανακαλύψει
ένα εκτεταμένο δίκτυο περιοχών του εγκεφάλου
που αντιδρούν σε νέες πληροφορίες
που είναι ασύμφωνες με τις αρχικές εντυπώσεις.
Αυτές περιλαμβάνουν περιοχές που τυπικά συνδέονται
με την κοινωνική γνώση,
την προσοχή
και τον γνωστικό έλεγχο.
Επιπλέον, όταν αναθεωρούμε τις εντυπώσεις μας
βασιζόμενοι στις συμπεριφορές των άλλων,
η δραστηριότητα στον κοιλιοπλευρικό προμετωπιαίο φλοιό
και στην άνω κροταφική αύλακα
συσχετίζεται με αντιλήψεις
για το πόσο συχνά αυτές οι συμπεριφορές συμβαίνουν στην καθημερινή ζωή.
Με άλλα λόγια, ο εγκέφαλος φαίνεται να εντοπίζει
χαμηλού επιπέδου στατιστικές ιδιότητες συμπεριφοράς
για να πάρει περίπλοκες αποφάσεις
για τον χαρακτήρα άλλων ανθρώπων.
Πρέπει να αποφασίσει:
είναι η συμπεριφορά αυτού του ατόμου συνηθισμένη
ή είναι έξω από τα συνηθισμένα;
Στην περίπτωση
με τον εκνευριστικό φίλαθλο που μετατράπηκε σε καλό Σαμαρείτη,
ο εγκέφαλός σας λέει:
«Σύμφωνα με την εμπειρία μου,
λίγο πολύ ο οποιοσδήποτε θα δάνειζε σε κάποιον την ομπρέλα του,
αλλά ο τρόπος που φέρθηκε ο τύπος στον ποδοσφαιρικό αγώνα,
αυτό ήταν ασυνήθιστο».
Και έτσι, αποφασίζετε να πορευθείτε με την πρώτη σας εντύπωση.
Υπάρχει ένα καλό ηθικό δίδαγμα σε αυτά τα στοιχεία:
ο εγκέφαλός σας, και κατ' επέκταση εσείς,
μπορεί να ενδιαφέρεστε πιο πολύ
για τα πολύ αρνητικά, ανήθικα πράγματα
που έχει κάνει ένας άλλος
συγκριτικά με τα πολύ θετικά, ηθικά πράγματα,
αλλά είναι ένα άμεσο αποτέλεσμα
της σχετικής σπανιότητας αυτών των κακών συμπεριφορών.
Είμαστε πιο συνηθισμένοι σε ανθρώπους που είναι κατά βάση καλοί,
όπως στο να αφιερώνουν χρόνο για να βοηθήσουν έναν άγνωστο σε ανάγκη.
Σε αυτό το πλαίσιο, το κακό μπορεί να είναι πιο ισχυρό από το καλό,
αλλά μόνο επειδή το καλό είναι πιο άφθονο.
Σκεφτείτε την τελευταία φορά που κρίνατε κάποιον
βασιζόμενοι στη συμπεριφορά του,
ειδικά κάποια φορά που πραγματικά αισθανθήκατε
ότι αλλάξατε γνώμη για κάποιον.
Ήταν η συμπεριφορά που προκάλεσε
την αναθεώρηση της εντύπωσής σας
κάτι που θα περιμένατε ο οποιοσδήποτε να κάνει,
ή ήταν κάτι εντελώς έξω από τα συνηθισμένα;